« Ανάλογα με την αρρώστια των παθών που μάς καταλαμβάνει και την σήψη της αμαρτίας που υπάρχει μέσα μας, γίνεται η επιδρομή των πειρασμών, και μάς προσφέρεται το πικρό ποτήρι των αποφάσεων του Θεού ή δριμύτερο ή ηπιότερο. Γιατί, αν η ύλη της αμαρτίας που υπάρχει μέσα μας είναι δεκτική θεραπείας και θεραπεύεται εύκολα, αποτελείται δηλαδή από λογισμούς φιλήδονους ή φιλόζωους*, το ποτήρι των πειρασμών προσφέρεται από τον ιατρό των ψυχών μας αναμιγμένο με συμπάθεια, επειδή εξεταζόμαστε για ανθρώπινα νοσήματα και πάσχουμε ακόμα τα ανθρώπινα. Αν όμως είναι δυσκολοθεράπευτη και βρίσκεται βαθιά μέσα μας και προκαλεί την σήψη του θανάτου, προερχόμενη από τους λογισμούς της αλαζονείας και της άκρας υπερηφάνειας, το ποτήρι δίνεται άκρατο με δριμύτητα θυμού, ώστε με την φωτιά των αλλεπάλληλων πειρασμών, αφού λιώσει και υποχωρήσει η αρρώστια με την ταπείνωση, να απομακρυνθεί από τις ψυχές μας, να ξεπλύνουμε τους αλμυρούς λογισμούς με δάκρυα και να φανούμε καθαροί μέσα στο φώς της ταπεινώσεως στον ιατρό των ψυχών μας».
(Νικήτα Στηθάτου, Φυσικών Κεφαλαίων εκατοντάς Β΄, 22, «Φιλοκαλία», ΕΠΕ 20, σ. 92, 93.)________
* Εννοεί λογισμούς ευδαιμονίας, καλοπέρασης, από το φίλος και ζωή.
