Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν (28-12-2014)

Η εξ αποκαλύψεως γνώση

Γαλ. 1.11-19
Γνωρίζω ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον τὸ εὐαγγελισθὲν ὑπ᾿ ἐμοῦ ὅτι οὐκ ἔστι κατὰ ἄνθρωπον· οὐδὲ γὰρ ἐγὼ παρὰ ἀνθρώπου παρέλαβον αὐτὸ οὔτε ἐδιδάχθην, ἀλλὰ δι᾿ ἀποκαλύψεως ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. ᾿Ηκούσατε γὰρ τὴν ἐμὴν ἀναστροφήν ποτε ἐν τῷ ᾿Ιουδαῑσμῷ, ὅτι καθ᾿ ὑπερβολὴν ἐδίωκον τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπόρθουν αὐτήν, καὶ προέκοπτον ἐν τῷ ᾿Ιουδαῑσμῷ ὑπὲρ πολλοὺς συνηλικιώτας ἐν τῷ γένει μου, περισσοτέρως ζηλωτὴς ὑπάρχων τῶν πατρικῶν μου παραδόσεων. ῞Οτε δὲ εὐδόκησεν ὁ Θεὸς ὁ ἀφορίσας με ἐκ κοιλίας μητρός μου καὶ καλέσας διὰ τῆς χάριτος αὐτοῦ ἀποκαλύψαι τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἐν ἐμοί, ἵνα εὐαγγελίζωμαι αὐτὸν ἐν τοῖς ἔθνεσιν, εὐθέως οὐ προσανεθέμην σαρκὶ καὶ αἵματι, οὐδὲ ἀνῆλθον εἰς ῾Ιεροσόλυμα πρὸς τοὺς πρὸ ἐμοῦ ἀποστόλους, ἀλλὰ ἀπῆλθον εἰς ᾿Αραβίαν, καὶ πάλιν ὑπέστρεψα εἰς Δαμασκόν. ῎Επειτα μετὰ ἔτη τρία ἀνῆλθον εἰς ῾Ιεροσόλυμα ἱστορῆσαι Πέτρον, καὶ ἐπέμεινα πρὸς αὐτὸν ἡμέρας δεκαπέντε. Ἕτερον δὲ τῶν ἀποστόλων οὐκ εἶδον εἰ μὴ ᾿Ιάκωβον τὸν ἀδελφὸν τοῦ Κυρίου.

Κατά την σημερινή Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν, και η αγία μας Εκκλησία μάς υπενθυμίζει τα λόγια του αποστόλου Παύλου σχετικά με την φύση του Ευαγγελίου και την μεταστροφή του στον Χριστό. Γνωρίζω, μάς λέει, ότι το Ευαγγέλιο το οποίο κηρύττω δεν προέρχεται από διδασκαλία ανθρώπων, αλλά από αποκάλυψη του Ιησού Χριστού. Διότι έχετε ακούσει την προσκόλληση που είχα στον Ιουδαϊσμό, και ότι εδίωκα υπερβολικά την Εκκλησία του Θεού και ήμουν πιο άξιος Ιουδαίος από πολλούς συνομήλικούς μου, όντας περισσότερο από όλους ζηλωτής των πατρικών μου παραδόσεων. Όταν όμως ευδόκησε ο Θεός, ο οποίος με έβγαλε από την κοιλιά της μάνας μου και με κάλεσε με την χάρη του για να αποκαλύψει μέσα μου τον Υιό του, ούτως ώστε να γίνω κήρυκας του Ευαγγελίου στα έθνη, αμέσως δεν μαθήτευσα κοντά σε άνθρωπο ούτε ανέβηκα στα Ιεροσόλυμα για να μάθω κάτι από τους πριν από εμένα αποστόλους, αλλά πήγα και εκήρυξα στην Αραβία και πάλι επέστρεψα στην Δαμασκό. Αργότερα, μετά τρία έτη ανέβηκα στα Ιεροσόλυμα για να συναντήσω τον Πέτρο, και έμεινα στο σπίτι του δεκαπέντε ημέρες. Και άλλον από τους αποστόλους δεν είδα, παρά μόνο τον Ιάκωβο τον Αδελφόθεο.

Και επί γης ειρήνη

Χριστός γεννάται, χαρά τω κόσμω, ότι ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, πλήρης χάριτος και αληθείας.

Ο πάλαι θρήνος πέπαυται,
φως τοις εν σκότει επέφανεν,
ημέρα σωτηρίας.

Τούτο το φως είθε να καταυγάζει τις καρδιές μας και να μάς οδηγεί σε μετάνοια, αγάπη, πίστη, μακροθυμία, φιλανθρωπία, καταλλαγή προς πάντας απροσωπολήπτως.
Γιατί Χριστούγεννα εστί θείας φιλανθρωπίας πραγμάτωσις, γιατί «το πνεύμα των Χριστουγέννων» δεν είναι άλλο παρά αγάπη θυσιαστική προς πάντας.
Χριστός γεννάται. Ώρα κι εμείς να αναγεννηθούμε στην αγάπη Του, να πυρωθούμε, να την μεταλαμπαδεύσουμε έμπρακτα, κάθε ημέρα της ζωής μας.

Χρόνια Πολλά!

π. Χερουβείμ Βελέτζας
Απλά και Ορθόδοξα

Λόγος εἰς τά Θεοφάνεια, εἴτουν Γενέθλια τοῦ Σωτῆρος

Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου

Λόγος εἰς τά Θεοφάνεια, εἴτουν Γενέθλια τοῦ Σωτῆρος
(αποσπάσματα)

PG 36.312 εξ.
απόδοση στη Νεοελληνική - σημειώσεις: π. Χερουβείμ Βελέτζας
 

Α'. Χριστὸς γεννᾶται͵ δοξάσατε· Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν͵ ἀπαντήσατε· Χριστὸς ἐπὶ γῆς͵ ὑψώθητε. Ἄσατε τῷ Κυρίῳ͵ πᾶσα ἡ γῆ· και για να συμπεριλάβω και τα δύο, ας ευφρανθούν, λέγω, οι ουρανοί και ας χαίρεται η γη για τον επουράνιο κι έπειτα επίγειο. Ο Χριστός [εφάνη] εν σαρκί, ευφρανθήτε με τρόμο και χαρά· με τρόμο για την αμαρτία, με χαρά για την ελπίδα. Χριστός [γεννάται] εκ Παρθένου· γυναίκες να παρθενεύετε, για να γίνετε μητέρες του Χριστού. Ποιος δεν προσκυνεί τον προαιώνιο; ποιος δεν δοξάζει τον τελευταίο[1];

Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως (21-12-2014)

Η πίστη και το πλήρωμα της Επαγγελίας

Εβρ. 11.9-10, 32-40
Ἀδελφοί, πίστει παρῴκησεν Ἀβραὰμ εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας ὡς ἀλλοτρίαν, ἐν σκηναῖς κατοικήσας μετὰ ᾿Ισαὰκ καὶ ᾿Ιακὼβ τῶν συγκληρονόμων τῆς ἐπαγγελίας τῆς αὐτῆς· ἐξεδέχετο γὰρ τὴν τοὺς θεμελίους ἔχουσαν πόλιν, ἧς τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ Θεός. Καὶ τί ἔτι λέγω; Ἐπιλείψει γάρ με διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεών, Βαράκ τε καὶ Σαμψὼν καὶ ᾿Ιεφθάε, Δαυΐδ τε καὶ Σαμουὴλ καὶ τῶν προφητῶν, οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσι.

Κυριακή των Προπατόρων (14-12-2014)

Ο παλαιός και ο νέος άνθρωπος

Κολ. 3.4-11 

Ἀδελφοί, ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ἡμῶν, τότε καὶ ὑμεῖς σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ. Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία, δι᾿ ἃ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας, ἐν οἷς καὶ ὑμεῖς περιεπατήσατέ ποτε, ὅτε ἐζῆτε ἐν αὐτοῖς· νυνὶ δὲ ἀπόθεσθε καὶ ὑμεῖς τὰ πάντα, ὀργήν, θυμόν, κακίαν, βλασφημίαν, αἰσχρολογίαν ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν· μὴ ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους, ἀπεκδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ᾿ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν, ὅπου οὐκ ἔνι ῞Ελλην καὶ ᾿Ιουδαῖος, περιτομὴ καὶ ἀκροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος, ἀλλὰ τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός.


Αδελφοί, μάς λέει σήμερα ο απόστολος Παύλος, όταν ο Χριστός φανερωθεί, ο οποίος είναι η ζωή μας, τότε και εμείς μαζί του θα φανερωθούμε με δόξα. Επομένως, νεκρώστε τα μέλη σας που βρίσκονται στη γη, δηλαδή την πορνεία, ακαθαρσία, πάθος, επιθυμία κακή, και την πλεονεξία, η οποία είναι ειδωλολατρεία, με τα οποία έρχεται η οργή του Θεού στους υιούς της απειθείας, και στα οποία κι εσείς κάποτε περπατήσατε, όταν ζήσατε με αυτά. Τώρα όμως να τα αποβάλλετε όλα, οργή, θυμό, κακία, βλασφημία, αισχρολογία από το στόμα σας· μη ψεύδεστε μεταξύ σας, αφού έχετε αποδυθεί τον παλαιό άνθρωπο μαζί με τις πράξεις του και έχετε ενδυθεί τον νέο, ο οποίος ανακαινίζεται διαρκώς με επίγνωση κατά την εικόνα εκείνου που τον έπλασε, όπου δεν υπάρχει Έλληνας και Σκύθης, δούλος ή ελεύθερος, αλλά σε όλα και σε όλους είναι ο Χριστός.

Κυριακή κστ' εβδομάδος (7-12-2014)

ὡς τέκνα φωτὸς περιπατεῖτε

Εφεσ. 5.8 - 19

Ἀδελφοί, ὡς τέκνα φωτὸς περιπατεῖτε· ὁ γὰρ καρπὸς τοῦ φωτὸς ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνῃ καὶ δικαιοσύνῃ καὶ ἀληθείᾳ· δοκιμάζοντες τί ἐστιν εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ· καὶ μὴ συγκοινωνεῖτε τοῖς ἔργοις τοῖς ἀκάρποις τοῦ σκότους, μᾶλλον δὲ καὶ ἐλέγχετε, τὰ γὰρ κρυφῇ γινόμενα ὑπ᾽ αὐτῶν αἰσχρόν ἐστιν καὶ λέγειν· τὰ δὲ πάντα ἐλεγχόμενα ὑπὸ τοῦ φωτὸς φανεροῦται· πᾶν γὰρ τὸ φανερούμενον φῶς ἐστι. Διὸ λέγει· ῎Εγειρε, ὁ καθεύδων, καὶ ἀνάστα ἐκ τῶν νεκρῶν, καὶ ἐπιφαύσει σοι ὁ Χριστός. Βλέπετε οὖν ἀκριβῶς πῶς περιπατεῖτε, μὴ ὡς ἄσοφοι ἀλλ᾽ ὡς σοφοί, ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρόν, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι. Διὰ τοῦτο μὴ γίνεσθε ἄφρονες, ἀλλὰ συνιέντες τί τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου. Καὶ μὴ μεθύσκεσθε οἴνῳ, ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία, ἀλλὰ πληροῦσθε ἐν Πνεύματι, λαλοῦντες ἑαυτοῖς ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς, ᾄδοντες καὶ ψάλλοντες τῇ καρδίᾳ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ.

Μάς προτρέπει σήμερα ο απόστολος Παύλος να περπατούμε ως τέκνα φωτός. Όλη δε η περικοπή που ακούσαμε, από την προς Εφεσίους επιστολή, κινείται γύρω από τούτη την κεντρική ιδέα, την οποία τονίζει με την τετραπλή επανάληψη της λέξης φως. Να περπατάτε, μάς λέει, σαν τέκνα φωτός· και επειδή «οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν, οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖν» (Ματθ. 7.18), μάς απαριθμεί τους καρπούς του φωτός, οι οποίοι είναι η αγαθοσύνη, η δικαιοσύνη και η αλήθεια. Λίγο πιο πριν (Εφεσ. 5.1-7) μάς έχει προτρέψει πρώτον να γίνουμε μιμητές του Θεού και να περπατούμε εν αγάπη, όπως και ο Χριστός μάς αγάπησε και προσέφερε τον εαυτό του στον Θεό ως θυσία για όλους εμάς, και δεύτερον να αποφεύγουμε την πορνεία, την πλεονεξία, τις αισχρότητες, την μωρολογία και την ευτραπελία. Αντιπαραβάλει τώρα τα έργα του φωτός, αντί της οργής την αγαθοσύνη, δηλαδή την καλή προαίρεση και την πραότητα· αντί της πλεονεξίας την δικαιοσύνη· και αντί της ψεύτικης και εφήμερης ηδονής την αλήθεια, η οποία δεν είναι άλλη από τον ίδιο τον Χριστό· και αυτούς τους πνευματικούς καρπούς θα πρέπει να τους επιδεικνύουμε πάντοτε και σε όλες τις εκφάνσεις του βίου μας.

Οι ανθρώπινες διακρίσεις και η εν Χριστώ «αδιακρισία»

«οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3.28)

Η φράση αυτή συχνά θεμελιώνει θεολογικά την αντίθεση της Εκκλησίας στις διακρίσεις, και κυρίως στις πλέον έκδηλες εκφάνσεις αυτών, τις φυλετικές δηλαδή διακρίσεις, τις εθνικιστικές και τις πολιτικές, οι οποίες μάλιστα έφτασαν στο σημείο κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους του 20ού αιώνα να διαπράξουν ωμότητες, όπως εκείνες του εθνικοσοσιαλισμού (ή φασισμού) και του διεθνικοσοσιαλισμού (κομμουνισμού). Ουδείς άλλωστε σήμερα, στις δυτικές τουλάχιστον κοινωνίες, θεωρεί ότι συμβαδίζουν με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα το Απαρτχάιντ, οι γενοκτονίες, ή η κατάργηση της θρησκευτικής ελευθερίας.

Μνήμη αποστόλου Ανδρέου (30-11-2014)

Α' Κορ. 4.9-16

Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς ἡμᾶς τοὺς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους, ὅτι θέατρον ἐγενήθημεν τῷ κόσμῳ, καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις. Ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι ἐν Χριστῷ· ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί· ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι. Ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσί· λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι. Οὐκ ἐντρέπων ὑμᾶς γράφω ταῦτα, ἀλλ᾿ ὡς τέκνα μου ἀγαπητὰ νουθετῶ. Ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ᾿ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ ᾿Ιησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα. Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε.

Εορτάζουμε σήμερα την μνήμη του αγίου αποστόλου Ανδρέου και ακούσαμε ένα απόσπασμα από την πρώτη προς Κορινθίους επιστολή του αποστόλου Παύλου, στο οποίο με μεγάλη ταπείνωση ο απόστολος περιγράφει την ζωή των αποστόλων. Νωρίτερα νουθετεί τους Κορίνθιους να μη υπερηφανεύονται για την ευσέβειά τους, ούτε να κρίνουν τους άλλους ανθρώπους, και γιαυτό στρέφεται στους αποστόλους, σε εκείνους δηλαδή που οι πρώτοι χριστιανοί τιμούσαν και εμείς ευλαβούμαστε περισσότερο από κάθε άλλον άνθρωπο, και υποβάλλει τον εαυτό του σε μια υπέρμετρη φαινομενικά αυτοκριτική. Θεωρώ, λέει, ότι εμάς τους αποστόλους ο Θεός μάς απέδειξε έσχατους και σαν τους καταδικασμένους σε θάνατο, διότι γίναμε θέατρο και στους αγγέλους και στους ανθρώπους.Εμείς είμαστε μωροί για τον Χριστό, ενώ εσείς είστε φρόνιμοι εν Χριστώ. Εμείς είμαστε ασθενείς, σεις ισχυροί· σεις είστε ένδοξοι, εμείς άτιμοι. Μέχρι αυτή τη στιγμή και πεινάμε και διψάμε και είμαστε γυμνοί και μάς χαστουκίζουν και δεν έχουμε μόνιμο τόπο διαμονής και κουραζόμαστε εργαζόμενοι με τα ίδια μας τα χέρια. Μάς περιφρονούν κι εμείς ευλογούμε, μάς διώκουν και κάνουμε υπομονή, μάς βλασφημούν και μεις παρακαλούμε τον Θεό γι αυτούς, σαν τα αποβράσματα του κόσμου γίναμε, παραπεταμένοι από όλους μέχρι τώρα. Δεν σάς τα γράφω αυτά με ντροπή, αλλά σάς νουθετώ σαν παιδιά μου αγαπημένα. Διότι εάν έχετε μύριους παιδαγωγούς εν Χριστώ, δεν έχετε όμως πολλούς πατέρες, αφού εγώ σας γέννησα εν Χριστώ Ιησού διά του ευαγγελίου. Γι αυτό λοιπόν σάς παρακαλώ να γίνεστε μιμητές μου.

Κυριακή κδ' εβδομάδος (23-11-2014)

Χριστός ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν

Εφεσ. 2.14-22

Ἀδελφοί, Χριστός ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ ποιήσας τὰ ἀμφότερα ἓν καὶ τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύσας· τὴν ἔχθραν, ἐν τῇ σαρκὶ αὐτοῦ, τὸν νόμον τῶν ἐντολῶν ἐν δόγμασιν καταργήσας, ἵνα τοὺς δύο κτίσῃ ἐν αὑτῷ εἰς ἕνα καινὸν ἄνθρωπον ποιῶν εἰρήνην, καὶ ἀποκαταλλάξῃ τοὺς ἀμφοτέρους ἐν ἑνὶ σώματι τῷ Θεῷ διὰ τοῦ σταυροῦ, ἀποκτείνας τὴν ἔχθραν ἐν αὐτῷ. Καὶ ἐλθὼν εὐηγγελίσατο εἰρήνην ὑμῖν τοῖς μακρὰν καὶ εἰρήνην τοῖς ἐγγύς· ὅτι δι᾽ αὐτοῦ ἔχομεν τὴν προσαγωγὴν οἱ ἀμφότεροι ἐν ἑνὶ Πνεύματι πρὸς τὸν Πατέρα. Ἄρα οὖν οὐκέτι ἐστὲ ξένοι καὶ πάροικοι, ἀλλὰ ἐστὲ συμπολῖται τῶν ἁγίων καὶ οἰκεῖοι τοῦ Θεοῦ, ἐποικοδομηθέντες ἐπὶ τῷ θεμελίῳ τῶν ἀποστόλων καὶ προφητῶν, ὄντος ἀκρογωνιαίου αὐτοῦ ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, ἐν ᾧ πᾶσα οἰκοδομὴ συναρμολογουμένη αὔξει εἰς ναὸν ἅγιον ἐν Κυρίῳ, ἐν ᾧ καὶ ὑμεῖς συνοικοδομεῖσθε εἰς κατοικητήριον τοῦ Θεοῦ ἐν Πνεύματι.

Αδελφοί, μάς λέει σήμερα ο απόστολος Παύλος, ο Χριστός είναι η ειρήνη μας, αυτός που έκανε τα δύο ένα, δηλαδή τους Ιουδαίους και εθνικούς, και διέλυσε το μεσότοιχο του φραγμού· και κατήργησε με την θεανθρώπινη σάρκα του την έχθρα και με την διδασκαλία του τον νόμο, ώστε δι αυτού να κτίσει και τους δύο σε έναν καινούριο άνθρωπο κάνοντας ειρήνη, και να τούς συμφιλιώσει με τον Θεό και τους δύο σε ένα σώμα διά του σταυρού, αφού απέκτεινε την έχθρα επάνω σε αυτόν. Και αφού ήλθε, έφερε το ευαγγέλιο της ειρήνης σε εσάς τους μακριά και σε εμάς τους κοντά, διότι διά του Χριστού έχουμε και οι δύο προσαχθεί, με το ένα Άγιο Πνεύμα, προς τον Πατέρα. Άρα λοιπόν δεν είστε πλέον ξένοι και πάροικοι, αλλά είστε συμπολίτες των αγίων και οικείοι του Θεού, οι οποίοι οικοδομηθήκατε επάνω στο θεμέλιο της διδασκαλίας των αποστόλων και των προφητών, του οποίου ακρογωνιαίος λίθος είναι ο Χριστός, επάνω στον οποίο κάθε οικοδομή όταν συναρμολογηθεί αυξάνει και καθίσταται ναός άγιος του Κυρίου, επάνω στον οποίο κι εσείς οικοδομείστε μαζί, σε κατοικητήριο του Θεού εν Αγίω Πνεύματι.

Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21-11-2014)

Εβρ. 9.1 – 7

Ἀδελφοί, εἶχεν ἡ πρώτη σκηνὴ δικαιώματα λατρείας τό τε ἅγιον κοσμικόν. Σκηνὴ γὰρ κατεσκευάσθη ἡ πρώτῃ ἐν ᾗ ἥ τε λυχνία καὶ ἡ τράπεζα καὶ ἡ πρόθεσις τῶν ἄρτων, ἥτις λέγεται ἅγια. Μετὰ δὲ τὸ δεύτερον καταπέτασμα σκηνὴ ἡ λεγομένη ῞Αγια ἁγίων, χρυσοῦν ἔχουσα θυμιατήριον καὶ τὴν κιβωτὸν τῆς διαθήκης περικεκαλυμμένην πάντοθεν χρυσίῳ, ἐν ᾗ στάμνος χρυσῆ ἔχουσα τὸ μάννα καὶ ἡ ῥάβδος ᾿Ααρὼν ἡ βλαστήσασα καὶ αἱ πλάκες τῆς διαθήκης, ὑπεράνω δὲ αὐτῆς Χερουβὶμ δόξης κατασκιάζοντα τὸ ἱλαστήριον· περὶ ὧν οὐκ ἔστι νῦν λέγειν κατὰ μέρος. Τούτων δὲ οὕτω κατεσκευασμένων εἰς μὲν τὴν πρώτην σκηνὴν διὰ παντὸς εἰσίασιν οἱ ἱερεῖς τὰς λατρείας ἐπιτελοῦντες, εἰς δὲ τὴν δευτέραν ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ μόνος ὁ ἀρχιερεύς, οὐ χωρὶς αἵματος, ὃ προσφέρει ὑπὲρ ἑαυτοῦ καὶ τῶν τοῦ λαοῦ ἀγνοημάτων.


Εορτάζουμε σήμερα τα Εισόδια της Θεοτόκου, όταν δηλαδή οι γονείς της, ο Ιωακείμ και η Άννα, την αφιέρωσαν στον ναό, τριετές νήπιο, όπου και παρέμεινε μέχρι που οι ιερείς την παρέδωσαν στον Ιωσήφ τον μνήστορα. Η διήγηση αυτή, που περιγράφεται στο απόκρυφο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου, έχει γίνει αποδεκτή από την Παράδοση της Εκκλησίας, όπως άλλωστε και η διήγηση του αποκρύφου κειμένου που αποδίδεται στον ευαγγελιστή Ιωάννη, περί της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου λέει ότι αφού οι άτεκνοι Ιωακείμ και Άννα απέκτησαν την Θεοτόκο Μαρία, σε προχωρημένη ηλικία και μετά από πολλές προσευχές και δεήσεις, αποφάσισαν να εφαρμόσουν την παράδοση που αφορούσε στα πρωτότοκα αγόρια, δηλαδή να την αφιερώσουν στον ναό. Έτσι, όταν συμπλήρωσε το τρίτο έτος της ηλικίας της την συνόδεψαν, εν μέσω λαμπαδηφορούντων νεανίδων, και οι ιερείς την οδήγησαν στα άγια των αγίων, στο ενδότερο δηλαδή του ναού του Σολομώντα, όπου φυλάσσονταν η Κιβωτός της Διαθήκης με τις πλάκες του δεκαλόγου, η χρυσή στάμνα με το μάννα και η ράβδος του Ααρών η βλαστήσασα. Εκεί κανείς δεν είχε το δικαίωμα να εισέρχεται, παρά μόνο ο αρχιερέας του Ισραήλ, μία φορά το χρόνο, για να προσφέρει θυμίαμα στον Θεό. Εκεί παρέμεινε η Υπεραγία Θεοτόκος δώδεκα ολόκληρα χρόνια, και τρέφονταν από έναν άγγελο και διαφύλαξε την φυσική της αγνότητα άσπιλη, μέχρι να έρθει η ώρα να μνηστευθεί τον Ιωσήφ και σχεδόν αμέσως να γίνει αποδέκτης του χαιρετισμού του αρχαγγέλου Γαβριήλ και να συλλάβει τον Χριστό εκ Πνεύματος Αγίου.

Μνήμη αποστόλου και Ευαγγελιστού Ματθαίου (16-11-2014)

Ρωμ. 10.11 – 11.2

Ἀδελφοί, λέγει ἡ γραφή· πᾶς ὁ πιστεύων ἐπ' αὐτῷ οὐ καταισχυνθήσεται. 12 οὐ γάρ ἐστι διαστολὴ Ἰουδαίου τε καὶ Ἕλληνος· ὁ γὰρ αὐτὸς Κύριος πάντων, πλουτῶν εἰς πάντας τοὺς ἐπικαλουμένους αὐτόν· 13 πᾶς γὰρ ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται. 14 πῶς οὖν ἐπικαλέσονται εἰς ὃν οὐκ ἐπίστευσαν; πῶς δὲ πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν; πῶς δὲ ἀκούσουσι χωρὶς κηρύσσοντος; 15 πῶς δὲ κηρύξουσιν ἐὰν μὴ ἀποσταλῶσι; καθὼς γέγραπται· ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά! 16 Ἀλλ' οὐ πάντες ὑπήκουσαν τῷ εὐαγγελίῳ· Ἡσαΐας γὰρ λέγει· Κύριε, τίς ἐπίστευσε τῇ ἀκοῇ ἡμῶν; 17 ἄρα ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς, ἡ δὲ ἀκοὴ διὰ ῥήματος Θεοῦ. 18 ἀλλὰ λέγω, μὴ οὐκ ἤκουσαν; μενοῦνγε εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν, καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτῶν. 19 ἀλλὰ λέγω, μὴ οὐκ ἔγνω Ἰσραήλ; πρῶτος Μωϋσῆς λέγει· ἐγὼ παραζηλώσω ὑμᾶς ἐπ' οὐκ ἔθνει, ἐπὶ ἔθνει ἀσυνέτῳ παροργιῶ ὑμᾶς. 20 Ἡσαΐας δὲ ἀποτολμᾷ καὶ λέγει· εὑρέθην τοῖς ἐμὲ μὴ ζητοῦσιν, ἐμφανὴς ἐγενόμην τοῖς ἐμὲ μὴ ἐπερωτῶσι. 21 πρὸς δὲ τὸν Ἰσραὴλ λέγει· ὅλην τὴν ἡμέραν ἐξεπέτασα τὰς χεῖράς μου πρὸς λαὸν ἀπειθοῦντα καὶ ἀντιλέγοντα. Λέγω οὖν, μὴ ἀπώσατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ; μὴ γένοιτο· καὶ γὰρ ἐγὼ Ἰσραηλίτης εἰμί, ἐκ σπέρματος Ἀβραάμ, φυλῆς Βενιαμίν. 2 οὐκ ἀπώσατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ ὃν προέγνω.


Εορτάζουμε σήμερα την μνήμη του αγίου αποστόλου και ευαγγελιστού Ματθαίου, και το ανάγνωσμα από την προς Ρωμαίους επιστολή μάς ομιλεί για το κήρυγμα των προφητών και των αποστόλων, για την πίστη στον Χριστό και για το άπειρο έλεος του Θεού προς τον άνθρωπο. Λέει λοιπόν ο απόστολος Παύλος ότι ο κάθε άνθρωπος που πιστεύει στον Θεό δεν θα ντροπιαστεί, διότι ο Θεός δεν κάνει διάκριση ανάμεσα σε Ιουδαίο ή Έλληνα (δηλαδή ειδωλολάτρη), γιατί είναι Κύριος όλων των ανθρώπων και επομένως ο καθένας που θα επικαλεστεί τον Κύριο θα σωθεί. Και για να επικαλεστεί κανείς τον Θεό, πρέπει πρώτα να πιστέψει σε αυτόν, και για να πιστέψει πρέπει να ακούσει για τον Θεό, και για να ακούσει πρέπει κάποιος να κηρύξει, και για να κηρύξει πρέπει να έχει αποσταλεί από τον Θεό. Άρα η πίστη πηγάζει από την ακοή, η δε ακοή προέρχεται από το κήρυγμα που εκφράζει τα λόγια του Θεού.

Περιγραφή της παρούσης εκκλησιαστικής καταστάσεως

Μεγάλου Βασιλείου, Διήγησις τῆς παρούσης τῶν ἐκκλησιῶν καταστάσεως

(από το έργο του «Περί του Αγίου Πνεύματος, προς Αμφιλόχιον Ικονίου»)

Απόδοση στη Νεοεληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας

(για το πρωτότυπο κείμενο, πατήστε εδώ)

Με τι λοιπόν να παρομοιώσουμε την παρούσα κατάσταση; Η οποία είναι όμοια με κάποιο ναυτικό πόλεμο, τον οποίο από παλαιές συγκρούσεις, αφού εξέθρεψαν πολύ θυμό ενάντια ο ένας στον άλλο, συνέστησαν κάποιοι άνδρες ναυμάχοι και πολεμόχαροι. Κοίτα λοιπόν στην εικόνα αυτή τον στόλο και από τις δύο μεριές να αντεπιτίθεται με σφοδρότητα κι έπειτα, αφού η οργή εκραγεί σε αθεράπευτο βαθμό, να διαγωνίζονται πέφτοντας και οι δυο. Βάλε με το νου σου, αν θέλεις, και βίαια θύελλα να συγκλονίζει το ναυτικό, και καταχνιά πέφτοντας συνέχεια από τα νέφη να αμαυρώνει την όραση, ώστε να μη υπάρχει πλέον καμία διάκριση ανάμεσα σε φίλους και εχθρούς, αφού εξαιτίας της σύγχυσης δεν διακρίνονται τα σύμβολά τους. Ας προσθέσουμε ακόμα για την παραστατικότητα της εικόνας και την θάλασσα φουσκωμένη και στρεφόμενη από τον βυθό προς τα άνω, και καταρρακτώδη βροχή να κατακρημνίζεται από τα νέφη, και τα κύματα να ορθώνονται φοβερά από την τρικυμία· έπειτα τους ανέμους από όλες τις μεριές να συμπίπτουν στο ίδιο σημείο, όλο τον στόλο να συνταράσσεται, και σε κάθε παράταξη άλλους μεν να γίνονται προδότες και να αυτομολούν εξαιτίας της αγωνίας και τους υπόλοιπους να βρίσκονται σε ανάγκη, ταυτόχρονα να ευθυγραμμίζουν τα σκάφη τα οποία παρασύρονται από τον άνεμο, και να αποκρούουν όσους εφορμούν, και να σκοτώνουν ο ένας τον άλλο εξαιτίας της στάσεως, την οποία δημιούργησε ο φθόνος προς εκείνο που υπερέχει και η επιθυμία του καθενός να επιβληθεί.

Μεγάλου Βασιλείου, Διήγησις τῆς παρούσης τῶν ἐκκλησιῶν καταστάσεως

ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
πρὸς τὸν ἐν ἁγίοις Ἀμφιλόχιον ἐπίσκοπον Ἰκονίου.


ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Λ' 

 Διήγησις τῆς παρούσης τῶν ἐκκλησιῶν καταστάσεως

Τίνι οὖν ὁμοιώσομεν τὴν παροῦσαν κατάστασιν; ῏Η που ὁμοία ἐστὶ πολέμῳ τινὶ ναυτικῷ͵ ὃν ἐκ παλαιῶν προσκρουσμάτων͵ πολὺν κατ΄ ἀλλήλων τὸν θυμὸν θρέψαντες͵ ναύμαχοί τινες ἄνδρες καὶ φιλοπόλεμοι συνεστήσαντο. Ὅρα δὴ οὖν μοι ἐν τῇ εἰκόνι ταύτῃ φοβερῶς ἑκατέρωθεν ἀντεφορμῶντα τὸν στόλον͵ εἶτα εἰς τὸ ἀνήκεστον τῆς ὀργῆς ἐκραγείσης͵ συμπεσόντας διαγωνίζεσθαι. Ὑπόθου͵ εἰ βούλει͵ καὶ λαίλαπι βιαίᾳ κλονεῖσθαι τὸ ναυτικόν͵ καὶ ζόφον ἀθρόως ἐκ νεφῶν ἐπισχόντα μελαίνειν πᾶν τὸ ὁρώμενον͵ ὡς μηδεμίαν ἔτι εἶναι φίλων καὶ πολεμίων διάκρισιν͵ τῶν συμβόλων αὐτοῖς ἀγνοηθέντων διὰ τὴν σύγχυσιν. Ἔτι προσθήσωμεν δι΄ ἐνάργειαν τῇ εἰκόνι καὶ θάλασσαν οἰδοῦσαν καὶ ἄνω στρεφομένην ἐκ τῶν βυθῶν͵ καὶ λάβρον ἐκ νεφῶν ὕδωρ καταρρηγνύμενον͵ καὶ φοβερὸν ἐπανιστάμενον ἐκ τρικυμίας τὸν κλύδωνα· εἶτα πανταχόθεν τῶν πνευμάτων εἰς ταὐτὸν συμπεσόντων͵ πάντα τὸν στόλον συναρασσόμενον͵ καὶ τῶν ἐπὶ παρατάξεως τοὺς μὲν καταπροδιδόντας͵ καὶ παρ΄ αὐτὴν τὴν ἀγωνίαν αὐτομολοῦντας· τοὺς δὲ ἀνάγκην ἔχειν͵ ὁμοῦ τε διωθεῖσθαι τὰ σκάφη ἐκ τῶν ἀνέμων ἐπιφερόμενα͵ καὶ ἀντεπιέναι τοῖς ἐφορμῶσι͵ καὶ ἀλλήλους καταφονεύειν ὑπὸ τῆς στάσεως͵ ἣν ὁ πρὸς τὸ ὑπερέχον φθόνος καὶ ἡ ἐπιθυμία τοῦ αὐτὸν ἕκαστον κρατεῖν ἐνεποίησεν.

Kυριακή κβ' εβδομάδος (9-11-2014)

Ο νόμος και η καινή κτίσις

Γαλ. 6, 11-17

Ἀδελφοί, ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί. 12 ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται. 13 οὐδὲ γὰρ οἱ περιτετμημένοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται. 14 Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι' οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ. 15 ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις. 16 καὶ ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ' αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ τοῦ Θεοῦ. 17 Τοῦ λοιποῦ κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω· ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματί μου βαστάζω.


Στη σημερινή περικοπή από την προς Γαλάτας επιστολή, ο απόστολος Παύλος αντιδιαστέλλει τον σταυρό του Χριστού με την περιτομή και κατ επέκταση με την τήρηση του Μωσαϊκού νόμου, γι αυτό και λέει κατηγορηματικά «ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις» (Γαλ.6.15).Εκείνη την εποχή είχε προκύψει ένα σοβαρό ερώτημα, εάν δηλαδή οι χριστιανοί πρέπει να περιτέμνονται ή όχι. Με αφορμή το ζήτημα αυτό, σε όλη την επιστολή διαπραγματεύεται το ερώτημα εάν και κατά πόσον οι χριστιανοί οφείλουν να εφαρμόζουν τις εντολές του νόμου, δηλαδή της Παλαιάς Διαθήκης.

Κυριακή κα' εβδομάδος (2-11-2014)

Τα έργα του νόμου και τα έργα της αγάπης

Γαλ. 2.16-20
Ἀδελφοί εἰδότες ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡμεῖς εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δικαιωθῶμεν ἐκ πίστεως Χριστοῦ καὶ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου, διότι οὐ δικαιωθήσεται ἐξ ἔργων νόμου πᾶσα σάρξ. 17 Εἰ δὲ ζητοῦντες δικαιωθῆναι ἐν Χριστῷ εὑρέθημεν καὶ αὐτοὶ ἁμαρτωλοί, ἆρα Χριστὸς ἁμαρτίας διάκονος; μὴ γένοιτο. 18 εἰ γὰρ ἃ κατέλυσα ταῦτα πάλιν οἰκοδομῶ, παραβάτην ἐμαυτὸν συνίστημι. 19 ἐγὼ γὰρ διὰ νόμου νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα Θεῷ ζήσω. 20 Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός· ὃ δὲ νῦν ζῶ ἐν σαρκί, ἐν πίστει ζῶ τῇ τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀγαπήσαντός με καὶ παραδόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ. 

«Ἐγὼ γὰρ διὰ νόμου νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα Θεῷ ζήσω. Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2.19-20). Με αυτά τα λόγια ο Απόστολος Παύλος συνοψίζει το περιεχόμενο της σημερινής αποστολικής περικοπής, αλλά και ολόκληρης της προς Γαλάτας επιστολής, η οποία αναφέρεται διεξοδικά στην διάκριση ανάμεσα στα έργα του νόμου και στα έργα της χάριτος. Αντιδιαστέλλει δηλαδή τον Μωσαϊκό νόμο της Παλαιάς Διαθήκης με την χάρη της απολυτρώσεως που ο Χριστός προσφέρει σε όλους μας με την Καινή Διαθήκη. Και τούτο, επειδή εκείνη την εποχή είχε προκύψει το ζήτημα εάν οι εξ εθνών χριστιανοί έπρεπε να περιτέμνονται ή όχι, και κατ' επέκταση εάν οι χριστιανοί πρέπει να εφαρμόζουν τον Μωσαϊκό νόμο και σε ποιο βαθμό.

Μνήμη Αγ. Δημητρίου (26-10-2014)

Ο καλός στρατιώτης Ιησού Χριστού

Β' Τιμ. 2.1-10

Σὺ οὖν, τέκνον μου, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, 2 καὶ ἃ ἤκουσας παρ' ἐμοῦ διὰ πολλῶν μαρτύρων, ταῦτα παράθου πιστοῖς ἀνθρώποις, οἵτινες ἱκανοὶ ἔσονται καὶ ἑτέρους διδάξαι. 3 σὺ οὖν κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης Ἰησοῦ Χριστοῦ. 4 οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ. 5 ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ. 6 τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν. 7 νόει ὃ λέγω· δῴη γάρ σοι ὁ Κύριος σύνεσιν ἐν πᾶσι. 8 Μνημόνευε Ἰησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν, ἐκ σπέρματος Δαυίδ, κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου, 9 ἐν ᾧ κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος· ἀλλ' ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται. 10 διὰ τοῦτο πάντα ὑπομένω διὰ τοὺς ἐκλεκτούς, ἵνα καὶ αὐτοὶ σωτηρίας τύχωσι τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ μετὰ δόξης αἰωνίου.

Εορτάζει σήμερα η αγία μας Εκκλησία την μνήμη του Αγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου και το ανάγνωσμα από την δεύτερη προς Τιμόθεον επιστολή του αποστόλου Παύλου που ακούσαμε, περιέχει λόγους προτρεπτικούς για τους αγωνιστές του καλού αγώνα της πίστεως, σκιαγραφώντας τρόπον τινά τον χαρακτήρα του τιμώμενου Αγίου και προτρέποντας όλους εμάς να τον μιμηθούμε. Και συ παιδί μου, τού λέει, να ενδυναμώνεσαι από την χάρη του Ιησού Χριστού, ο οποίος έχει την δύναμη να υπερνικά τις θλίψεις και τις δοκιμασίες, για τις οποίες μίλησε νωρίτερα, και να μάς διαφυλάσσει σώους μέχρι τέλους. Και όσα άκουσες από εμένα να λέω ενώπιον όλων, δηλαδή την υγιή διδασκαλία, αυτά και να μεταδίδεις σε ανθρώπους πιστούς, οι οποίοι θα είναι ικανοί να διδάξουν και άλλους. Εσύ πάλι να είσαι έτοιμος και πρόθυμος να κακοπαθείς, σαν καλός στρατιώτης του Χριστού. Κανείς στρατευμένος δεν εμπλέκεται σε κοσμικές δραστηριότητες, προκειμένου να αρέσει σε αυτόν που τον στρατολόγησε. Και ο αθλητής δεν στεφανώνεται, εάν δεν αγωνιστεί με νόμιμο τρόπο. Ο γεωργός πάλι που διαρκώς κοπιάζει, πρέπει πρώτος να απολαμβάνει τους καρπούς. Έχε στο νου σου το νόημα αυτών των παρομοιώσεων που ανέφερα, και ο Κύριος να σου δίνει σύνεση σε όλα.

Ο καλός και ο κακός λόγος

Έλεγαν για τον αββά Μακάριο τον Αιγύπτιο ότι κάποτε ανέβαινε από την Σκήτη στο όρος της Νιτρίας και καθώς έφτασε κοντά στον τόπο, είπε στον μαθητή του «προχώρα λίγο πιο μπροστά». Και καθώς προχώρησε αυτός, συναντά κάποιον ιερέα των ειδώλων και με δυνατή φωνή ο αδελφός τού έλεγε «ε, ε, δαίμονα, πού τρέχεις;». Γυρνά εκείνος πίσω και άρχισε να τον κτυπά και τον άφησε μισοπεθαμένο, και αφού σήκωσε το ξύλο έτρεχε. Κι αφού προχώρησε λίγο τον συναντά ο αββάς Μακάριος να τρέχει και τού λέει «είθε να σωθείς, είθε να σωθείς, αγωνιστά». Κι εκείνος αφού εθαύμασε ήλθε προς αυτόν και είπε «τί καλό είδες σε εμένα, και με προσφώνησες έτσι;». Τού λέει ο γέρων «επειδή σε είδα ότι κοπιάζεις, και δεν γνωρίζεις ότι κοπιάζεις στο κενό». Τού λέει τότε κι εκείνος «κι εγώ με τον ασπασμό σου ένιωσα κατάνυξη, και έμαθα ότι είσαι με το μέρος του Θεού. Ενώ άλλος κακός μοναχός με συνάντησε και με έβρισε, κι εγώ τού έδωσα πληγές ώστε να πεθάνει». Και κατάλαβε ο γέρων ότι επρόκειτο για τον μαθητή του. Κι ο ιερέας τού κρατούσε τα πόδια κι έλεγε «δεν θα σε αφήσω, αν δεν με κάνεις μοναχό». Και ήλθαν πιο πάνω, όπου ήταν ο μοναχός, και τον σήκωσαν και τον έφεραν στην εκκλησία του όρους, και όταν είδαν (οι άλλοι μοναχοί) τον ιερέα μαζί του, απόρησαν. Και τον έκαναν μοναχό, και πολλοί ειδωλολάτρες γίνονταν χριστιανοί εξαιτίας του. Έλεγε λοιπόν ο αββάς Μακάριος ότι «ο λόγος ο κακός ακόμα και τους καλούς τους κάνει κακούς, ενώ ο καλός λόγος κάνει και τους κακούς καλούς».

Κυριακή ιθ' επιστολών (19-10-2014)

Καυχᾶσθαι δὴ οὐ συμφέρει μοι

Β' Κορ. 11.31-12.9

(Ὰδελφοί,) ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ οἶδεν, ὁ ὢν εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ὅτι οὐ ψεύδομαι. 32 ἐν Δαμασκῷ ὁ ἐθνάρχης Ἀρέτα τοῦ βασιλέως ἐφρούρει τὴν Δαμασκηνῶν πόλιν πιάσαι με θέλων, 33 καὶ διὰ θυρίδος ἐν σαργάνῃ ἐχαλάσθην διὰ τοῦ τείχους καὶ ἐξέφυγον τὰς χεῖρας αὐτοῦ. 12.1 Καυχᾶσθαι δὴ οὐ συμφέρει μοι· ἐλεύσομαι γὰρ εἰς ὀπτασίας καὶ ἀποκαλύψεις Κυρίου. 2 Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ πρὸ ἐτῶν δεκατεσσάρων· εἴτε ἐν σώματι οὐκ οἶδα εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ. 3 καὶ οἶδα τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον· εἴτε ἐν σώματι εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· 4 ὅτι ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ῥήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι. 5 ὑπὲρ τοῦ τοιούτου καυχήσομαι, ὑπὲρ δὲ ἐμαυτοῦ οὐ καυχήσομαι εἰ μὴ ἐν ταῖς ἀσθενείαις μου. 6 ἐὰν γὰρ θελήσω καυχήσασθαι, οὐκ ἔσομαι ἄφρων· ἀλήθειαν γὰρ ἐρῶ· φείδομαι δὲ μή τις εἰς ἐμὲ λογίσηται ὑπὲρ ὃ βλέπει με ἢ ἀκούει τι ἐξ ἐμοῦ. 7 Καὶ τῇ ὑπερβολῇ τῶν ἀποκαλύψεων ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι, ἐδόθη μοι σκόλοψ τῇ σαρκί, ἄγγελος σατᾶν, ἵνα με κολαφίζῃ ἵνα μὴ ὑπεραίρωμαι. 8 ὑπὲρ τούτου τρὶς τὸν Κύριον παρεκάλεσα, ἵνα ἀποστῇ ἀπ' ἐμοῦ· 9 καὶ εἴρηκέ μοι· ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται.

Ένα υπερφυσικό όραμα μάς διηγείται σήμερα ο απόστολος Παύλος, προκειμένου να δείξει ότι η ζωή των χριστιανών πέρα από δοκιμασίες, θλίψεις και στεναχώριες έχει επίσης πολλές ευεργεσίες από τον Θεό, ο οποίος δίνει απλόχερα την χάρη του στα παιδιά του και κάποιες φορές τα ενισχύει ακόμα και με εμπειρίες που ξεπερνούν τα ανθρώπινα μέτρα. Γνωρίζω, μάς λέει, άνθρωπο, ο οποίος πριν από δεκατέσσερα χρόνια ηρπάγη μέχρι τον τρίτο ουρανό - δεν γνωρίζω αν η εμπειρία του αυτή ήταν μόνο πνευματική ή μαζί με το σώμα, ο Θεός το γνωρίζει -, ανέβηκε λοιπόν μέχρι τον παράδεισο και άκουσε άρρητα ρήματα, τα οποία δεν επιτρέπεται άνθρωπος να εκφέρει. Ππροηγουμένως, έχει περιγράψει τις θλίψεις, τις δοκιμασίες, τις ατιμώσεις, τους λιθοβολισμούς και τα ραβδίσματα που υπέμεινε για χάρη του Χριστού και του Ευαγγελίου, για τα οποία και καυχάται, και τον τρόπο με τον οποίο διέφυγε την μήνη του Αρέθα, κατεβαίνοντας το τείχος της Δαμασκού μέσα σε καλάθι. Και δεν το έπραξε αυτό προκειμένου να γλιτώσει το μαρτύριο, αλλά για να συνεχίσει, αν και πολεμούνταν από παντού, να κηρύττει το Ευαγγέλιο σε όλη την οικουμένη.

Άγ. Μακάριος ο Αιγύπτιος: «ἐγὼ οὔπω γέγονα μοναχός»

῏Ηλθέ ποτε Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος ἀπὸ Σκήτεως εἰς τὸ ὄρος τῆς Νιτρίας͵ εἰς τὴν προσφορὰν τοῦ ἀββᾶ Παμβῶ· καὶ λέγουσιν αὐτῷ οἱ γέροντες· εἰπὲ ῥῆμα τοῖς ἀδελφοῖς͵ πάτερ. ὁ δὲ εἶπεν· ἐγὼ οὔπω γέγονα μοναχός͵ ἀλλ΄ εἶδον μοναχούς· καθημένῳ γάρ μοί ποτε ἐν τῷ κελλίῳ εἰς Σκῆτιν͵ ὤχλησάν μοι οἱ λογισμοὶ λέγοντες· ἄπελθε εἰς τὴν ἔρημον͵ καὶ ἰδὲ τί βλέπεις ἐκεῖ· ἔμεινα δὲ πολεμῶν τῷ λογισμῷ πέντε ἔτη͵ λέγων͵ μήπως ἀπὸ δαιμόνων ἐστίν. καὶ ὡς ἐπέμενεν ὁ λογισμὸς͵ ἀπῆλθον εἰς τὴν ἔρημον· καὶ εὗρον ἐκεῖ λίμνην ὑδάτων͵ καὶ νῆσον ἐν μέσῳ αὐτῆς· καὶ ἦλθον τὰ κτήνη τῆς ἐρήμου πιεῖν ἐξ αὐτῆς· καὶ εἶδον ἐν μέσῳ αὐτῶν δύο ἀνθρώπους γυμνούς· καὶ ἐδειλίασε τὸ σῶμά μου· ἐνόμισα γὰρ ὅτι πνεύματά εἰσιν. αὐτοὶ δέ με ὡς εἶδον δειλιῶντα͵ ἐλάλησαν πρός με· μὴ φοβοῦ· καὶ ἡμεῖς ἄνθρωποί ἐσμεν. καὶ εἶπον αὐτοῖς· πόθεν ἐστέ͵ καὶ πῶς ἤλθετε εἰς τὴν ἔρημον ταύτην; καὶ εἶπον· ἀπὸ κοινοβίου ἐσμέν· καὶ γέγονεν ἡμῖν συμφωνία͵ καὶ ἐξήλθομεν ὧδε· ἰδοὺ τεσσαράκοντα ἔτη. καὶ ὁ μὲν εἷς Αἰγύπτιος͵ ὁ δὲ ἕτερος Λιβυκὸς ὑπάρχει. καὶ ἐπηρώτησάν με καὶ αὐτοὶ λέγοντες· πῶς ὁ κόσμος; καὶ εἰ ἔρχεται τὸ ὕδωρ κατὰ καιρὸν αὐτοῦ͵ καὶ εἰ ἔχει ὁ κόσμος τὴν εὐθηνίαν αὐτοῦ͵ καὶ εἶπον αὐτοῖς· ναί. κἀγὼ αὐτοὺς ἠρώτησα· πῶς δύναμαι γενέσθαι μοναχός; καὶ λέγουσί μοι· ἐὰν μὴ ἀποτάξηταί τις πᾶσι τοῖς τοῦ κόσμου͵ οὐ δύναται γενέσθαι μοναχός. καὶ εἶπον αὐτοῖς· ἐγὼ ἀσθενής εἰμι καὶ οὐ δύναμαι ὡς ὑμεῖς· καὶ εἶπόν μοι καὶ αὐτοί· καὶ ἐὰν οὐ δύνασαι ὡς ἡμεῖς͵ κάθου εἰς τὸ κελλίον σου͵ καὶ κλαῦσον τὰς ἁμαρτίας σου· καὶ ἠρώτησα αὐτούς· ὅταν γίνηται χειμών͵ οὐ ῥιγᾶτε; καὶ ὅταν γίνηται καῦμα͵ οὐ καίεται τὰ σώματα ὑμῶν; οἱ δὲ εἶπον· ὁ Θεὸς ἐποίησεν ἡμῖν τὴν οἰκονομίαν ταύτην· καὶ οὔτε τῷ χειμῶνι ῥιγῶμεν͵ οὔτε τῷ θέρει τὸ καῦμα ἡμᾶς ἀδικεῖ. διὰ τοῦτο εἶπον ὑμῖν͵ ὅτι οὔπω γέγονα μοναχός͵ ἀλλ΄ εἶδον μοναχούς. συγχωρήσατέ μοι͵ ἀδελφοί.

PG 34.237 - 240

Κυριακή των Αγίων Πατέρων της ζ' Οικουμενικής Συνόδου (12-10-2014)

Τίτ. 3.8-15

Τέκνον Τίτε, πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις· 9 μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. 10 αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, 11 εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος. 12 Ὅταν πέμψω Ἀρτεμᾶν πρός σε ἢ Τυχικόν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός με εἰς Νικόπολιν· ἐκεῖ γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι. 13 Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ Ἀπολλὼ σπουδαίως πρόπεμψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. 14 μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι. 15 Ἀσπάζονταί σε οἱ μετ' ἐμοῦ πάντες. ἄσπασαι τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει. Ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν.

Κυριακή των αγίων Πατέρων της Έβδομης Οικουμενικής Συνόδου σήμερα, και ο απόστολος Παύλος μάς υπενθυμίζει την στάση που οφείλουμε να τηρούμε όλοι όσοι έχουμε πιστέψει στον Χριστό, την καλή και ωφέλιμη, όπως ο ίδιος την ονομάζει, εκείνη δηλαδή η οποία μάς προάγει στην σωτηρία. «Πιστός ο λόγος» λέει στον μαθητή του και απόστολο Τίτο, δηλαδή όσα σού είπα νωρίτερα είναι αξιόπιστα, και θέλω να σε διαβεβαιώσω περί αυτού, ώστε εκείνοι που έχουν πιστέψει στον Θεό να φροντίζουν να είναι πρώτοι στα καλά έργα, τα οποία είναι καλά και ωφέλιμα για τους ανθρώπους. Παράλληλα, τον προτρέπει να απέχει από ανόητες συζητήσεις και γενεαλογίες, και από έριδες και νομικές μάχες, διότι είναι ανωφελείς και μάταιες. Τέλος, συνιστά στον Τίτο, και κατ' επέκταση σε όλους μας, αφού νουθετήσουμε μία και δεύτερη φορά κάποιον αιρετικό, στη συνέχεια να παραιτούμαστε, έχοντας υπόψη ότι χει διαστρεβλωθεί η διάνοιά του και πλέον αμαρτάνει κατακρίνοντας ο ίδιος τον εαυτό του.

Δεν επιτρέπεται να καταριόμαστε τους αιρετικούς, αλλά μάλλον να προσευχόμαστε υπέρ αυτών

Αγ. Θεοδώρου του Στουδίτου, επιστολή προς Θεόφιλο επίσκοπο Εφέσου

(Απόδοση στην Νεοελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας)

Έλαβα στα χέρια μου το γράμμα, το οποίο απέστειλε η ιερά σου κορυφή στον αδελφό μας Αθανάσιο και διαβάζοντάς την λυπήθηκα, ιερώτατέ μου πάτερ, μεγάλη λύπη, πρώτον μεν διότι ανάμεσα σε εμάς, οι οποίοι ορθοτομούμε τον λόγο της αληθείας ενάντια στην αίρεση των εικονομάχων που τώρα λυσσομανεί, συμβαίνουν διχογνωμίες και αναφύονται σχίσματα, κι έπειτα επειδή αναγκάζομαι ο ελάχιστος να διαπραγματευτώ το θέμα αντιρρητικά. Αλλά ας με συγχωρέσει η μεγαλειότης σου, μιας που ο λόγος είναι περί της αληθείας, της οποίας δεν υπάρχει τίποτα προτιμότερο ή πιο αξιοσέβαστο.

Κυριακή ιζ' επιστολών (5-10-2014)

Ναός και τέκνα του Θεού

 

Β' Κορ. 6.16 – 7.1

Ἀδελφοί, ὑμεῖς ναὸς Θεοῦ ἐστε ζῶντος, καθὼς εἶπεν ὁ Θεὸς ὅτι ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς καὶ ἐμπεριπατήσω, καὶ ἔσομαι αὐτῶν Θεός, καὶ αὐτοὶ ἔσονταί μοι λαός. 17 διὸ ἐξέλθετε ἐκ μέσου αὐτῶν καὶ ἀφορίσθητε, λέγει Κύριος, καὶ ἀκαθάρτου μὴ ἅπτεσθε, κἀγὼ εἰσδέξομαι ὑμᾶς, 18 καὶ ἔσομαι ὑμῖν εἰς πατέρα καὶ ὑμεῖς ἔσεσθέ μοι εἰς υἱοὺς καὶ θυγατέρας, λέγει Κύριος παντοκράτωρ. 7.1 Ταύτας οὖν ἔχοντες τὰς ἐπαγγελίας, ἀγαπητοί, καθαρίσωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύματος, ἐπιτελοῦντες ἁγιωσύνην ἐν φόβῳ Θεοῦ.


Οι συμβουλές που μάς δίνει σήμερα ο απόστολος Παύλος είναι απλές, και εύκολες στο να τις συγκρατήσουμε στην μνήμη μας. Και πρώτα απ' όλα μάς λέει ότι είμαστε ναός του αληθινού Θεού, όχι για να μας κολακέψει, αλλά για να μάς φέρει σε συναίσθηση της ζωής μας και της αποστολής μας στον κόσμο. Γι αυτό και επικαλείται τα λόγια του Θεού από την Παλαιά Διαθήκη, ο οποίος λέει ότι θα κατοικήσει μέσα μας, μετατρέποντας έτσι τον καθένα μας σε ναό του Θεού. Ο ίδιος ο Χριστός άλλωστε, όταν συνομιλούσε με την Σαμαρείτιδα κι εκείνη τον ρώτησε πού πρέπει να λατρεύεται ο Θεός, στον ναό του Σολομώντα ή στο βουνό που συνήθιζαν οι συντοπίτες της, απάντησε ότι ο Θεός δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς, αλλά όσοι τον προσκυνούν πρέπει να τον λατρεύουν εν Πνεύματι και αληθεία.

Ἀστερίου Ξενοπολίτου*, περί τῶν πειρασμῶν

Δόκιμός τις, ἀναλαβών παρά τοῦ προεστῶτος διακονίαν κανδηλάπτου καί προσερχόμενος μεσονυκτίως ἐν τῷ ναῷ μόνος πρό πάντων τῶν ἀδελφῶν, ἑπειράζετο πολλά ὑπό τοῦ διαβόλου, φόβον ἐκχέοντος ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ, ὡς δῆθεν ἐκ τοῦ σκότους προεχομένου, καί μήποτε ὁ μιαρός ὄπισθεν ἁρπάσῃ αὐτοῦ καί κρατήσῃ. Ἐντρεπόμενος δέ ὲξαγορεῦσαι τόν τοιοῦτον λογισμόν τῷ προεστῶτι, πολλάκις ἔντρομος ἔφερεν τήν διακονίαν, μέχρι τῆς διατεταγμένης ὥρας, καθ' ἥν ἅπαντες οἱ ἀδελφοί προσήρχοντο διά τήν κοινήν δέησιν καί ἱερουργίαν. Μιᾷ δέ νυκτί, ὅτε κατά τό σύνηθες ὑπό τοῦ πειρασμοῦ ἐταράττετο, καί μή δυνάμενος ἔτι τόν τρόμον φέρειν, προσέπεσεν ἐνώπιον τῆς εἰκόνος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου λέγων· «ἐγώγε Μητέρα σε καί προστᾶτιν ἔχω, ἐγκαταλείψας οἴκον πατρῷον καί γονεῖς καί ἀδελφούς, καί νῦν καθικετεύω σε ταύτην τήν ἀπειλήν φυγάδευσον ἀπ' ἐμοῦ τοῦ ασθενοῦς καί μή δυναμένου ἀντιστῆναι. Εἰ δέ πάλιν ἐπιτρέψῃς, καθ' ἅ σύ γιγνώσκεις καί βούλεσαι, παρακαλῶ σε, Μῆτερ, ἐμήν ψυχήν διαφύλαξον καί πᾶσαν προσβολήν πρός τό συμφέρον ποίησον». Καί παραχρῆμα, πρό τοῦ ἐκεῖνον περαιῶσαι τήν ἱκεσίαν, ἅπας ὁ φόβος καί ὁ τρόμος διελύθη, οὐ μή γε μόνον κατά τήν εἰρημένην, ἀλλ' οὐδέπω ἀπό τοῦδε ἐπανελθών.

Ὅτι μοναχοῦ ἔργον ἡ ἡσυχία ἐστι

καί περί τοῦ τόν κοσμον ἀφιέναι καί τάς φροντίδας αὐτοῦ, 

καί τούς ἄρχοντας, καί τάς πολυτελεῖς φιλοξενίας

Μεγάλου Αθανασίου, PG 28.845


Τοιοῦτος ὁ μοναχὸς͵ καὶ οὕτω χρὴ εἶναι τὸν μοναχὸν͵ ἀπεχόμενον ἀπὸ γηΐνων πραγμάτων· οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ Χριστοῦ στρατιώτην͵ ἄϋλον͵ ἀμέριμνον͵ πάσης πραγματευτικῆς ἐννοίας καὶ πράξεως ἐκτός. Ἐν τούτοις ἤτω ὁ μοναχὸς͵ μάλιστα ὁ πᾶσαν ὕλην τοῦ κόσμου τούτου καταλιπών· καὶ ἐπὶ τὰ ὡραῖα κάλλη τῆς ἡσυχίας ἡ ἄσκησις͵ ἡδὺς ὁ βίος͵ ἡ πρᾶξις τερπνή. Βούλει τοιγαροῦν͵ ἀγαπητὲ͵ τὸν μονήρη βίον ἀναλαβεῖν͵ καὶ ἐπὶ τὰ τῆς ἡσυχίας ἀποτρέχειν τρόπαια· ἄφες ἐκεῖ τὸν κόσμον καὶ τὰς τοῦ κόσμου φροντίδας͵ τάς τε ἐπὶ τούτων ἀρχάς τε καὶ ἐξουσίας͵ τουτέστι μόνος ἄϋλος ἔσο͵ ἀπαθὴς͵ πάσης ἐπιθυμίας ἐκτὸς͵ ἵνα͵ τῆς ἐκ τούτων περιστάσεως ἀλλότριος γενόμενος͵ δυνηθῇς ἡσυχάζειν καλῶς. Εἰ μὴ γάρ τις τούτων ἑαυτὸν ὑπεξάρῃ͵ οὐκ ἂν δυνηθῇ ταύτην κατορθῶσαι τὴν πολιτείαν. Τροφῶν βραχέων ἀντέχου καὶ εὐκαταφρονήτων͵ μὴ πολλῶν καὶ εὐπεριστάτων͵ ἢ μᾶλλον ἀπεριστάτων. Ἐὰν δὲ καὶ ὡς φιλοξενίας χάριν περὶ τὰ πολυτελῆ λογισμὸς γένηται͵ ἄφες τοῦτον ἐκεῖ͵ μὴ ὅλως πεισθῇς αὐτῷ· ἐνεδρεύει γάρ σε διὰ τούτου ὁ ὑπεναντίος͵ τοῦ ἀποστῆσαι τῆς ἡσυχίας. 

 

Κυριακή ιστ' επιστολών (28-9-2014)

Τα όπλα της δικαιοσύνης, τα δεξιά και τα αριστερά

Β' Κορ. 6.1-10  

Ἀδελφοί, συνεργοῦντες δὲ καὶ παρακαλοῦμεν μὴ εἰς κενὸν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ δέξασθαι ὑμᾶς· 2 - λέγει γάρ· καιρῷ δεκτῷ ἐπήκουσά σου καὶ ἐν ἡμέρᾳ σωτηρίας ἐβοήθησά σοι· ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας - 3 μηδεμίαν ἐν μηδενὶ διδόντες προσκοπήν, ἵνα μὴ μωμηθῇ ἡ διακονία, 4 ἀλλ' ἐν παντὶ συνιστῶντες ἑαυτοὺς ὡς Θεοῦ διάκονοι, ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἐν θλίψεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις, 5 ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν ἀκαταστασίαις, ἐν κόποις, ἐν ἀγρυπνίαις, ἐν νηστείαις, 6 ἐν ἁγνότητι, ἐν γνώσει, ἐν μακροθυμίᾳ, ἐν χρηστότητι, ἐν Πνεύματι ἁγίῳ, ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ, 7 ἐν λόγῳ ἀληθείας, ἐν δυνάμει Θεοῦ, διὰ τῶν ὅπλων τῆς δικαιοσύνης τῶν δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν, 8 διὰ δόξης καὶ ἀτιμίας, διὰ δυσφημίας καὶ εὐφημίας, ὡς πλάνοι καὶ ἀληθεῖς, 9 ὡς ἀγνοούμενοι καὶ ἐπιγινωσκόμενοι, ὡς ἀποθνήσκοντες καὶ ἰδοὺ ζῶμεν, ὡς παιδευόμενοι καὶ μὴ θανατούμενοι, 10 ὡς λυπούμενοι ἀεὶ δὲ χαίροντες, ὡς πτωχοὶ, πολλοὺς δὲ πλουτίζοντες, ὡς μηδὲν ἔχοντες καὶ πάντα κατέχοντες.

Σάς παρακαλώ, μάς λέει σήμερα ο απόστολος Παύλος, να δεχθείτε την χάρη του Θεού και μη την αφήσετε να πέσει στο κενό, ενώ στη συνέχεια επεξηγεί το νόημα της προτροπής του, συνδέοντας την πίστη με τα έργα του αληθινού μαθητή του Χριστού, και τέλος απαριθμεί τις δυσκολίες και τις ευλογίες της εν Χριστώ ζωής αλλά και τα πνευματικά όπλα με τα οποία οφείλουμε να είμαστε οπλισμένοι. Μην αφήνετε, λέει, την χάρη του Θεού να πέσει στο κενό, δεχθείτε δηλαδή την ευεργεσία της απολυτρώσεως, διά της πίστεως στο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού και εν συνεχεία του Πάθους και της Αναστάσεως του Χριστού, και επικυρώστε αυτή την πίστη σας και την δωρεά του Θεού με τα αντίστοιχα έργα. Διότι ποιο το όφελος, αν με τα λόγια πιστεύουμε στον Θεό και αποδεχόμαστε τις ευεργεσίες του και ενώ έχουμε γίνει φίλοι του επιστρέφουμε στα πάθη μας; γιατί όταν αμαρτάνουμε ο ίδιος μας ο βίος μάς καθιστά εχθρούς του Θεού και ακυρώνει όσα με τα λόγια διακηρύσσουμε και αφήνει έτσι την χάρη του Θεού να πέσει στο κενό.

Οι θλίψεις και η αντιμετώπισή τους

Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Ερμηνεία στην προς Τίτον επιστολή, PG 62.699 εξ.

(Απόδοση στη Νεοελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας)

Αυτό συμβαίνει και τώρα, εάν θέλουμε να σταθούμε με γενναιότητα και ανδρεία απέναντι στους επερχόμενους πειρασμούς, εάν δηλαδή έχουμε την ελπίδα μας στον Θεό εμείς μεν θα είμαστε σε ασφάλεια και ευρυχωρία, ενώ εκείνοι που μάς πειράζουν θα χαθούν. Γιατί λέει ότι εκείνος που σκάβει το λάκκο του άλλου, θα πέσει ο ίδιος μέσα (Ψαλμ. 7.16). Κι αν ακόμα δέσουν τα χέρια και τα πόδια, η θλίψη θα έχει τη δύναμη να τους λύσει. Γιατί δες το θαυμαστό: εκείνους που οι άνθρωποι έδεσαν, τους έλυσε η φωτιά. Κι όπως ακριβώς αν παραδώσει κανείς κάποιους από τους φίλους του στους δούλους (για να τους βασανίσουν), εκείνοι όμως επειδή ντρέπονται την φιλία του δεσπότου όχι μόνο δεν τους καταφθείρουν αλλά αποδίδουν σε αυτούς μεγάλη τιμή, έτσι και η φωτιά, επειδή εγνώριζε ότι οι παίδες εκείνοι ήταν φίλοι του Δεσπότου αυτού, και τα δεσμά τους έσπασε, και τους έλυσε και τους άφησε (άθικτους), και έγινε έδαφος γι αυτούς και καταπατούνταν από αυτούς, όπως έπρεπε, γιατί είχαν ριφθεί (στην κάμινο) για την δόξα του Θεού. Όσοι βρισκόμαστε σε θλίψη, αυτά τα υποδείγματα κατέχουμε.

Κυριακή μετά την Ύψωσιν (21-9-2014)

Ο Νόμος και η κατά Χριστόν ζωή

Γαλ. 2.16-20 

Ἀδελφοί εἰδότες ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡμεῖς εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δικαιωθῶμεν ἐκ πίστεως Χριστοῦ καὶ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου, διότι οὐ δικαιωθήσεται ἐξ ἔργων νόμου πᾶσα σάρξ. 17 Εἰ δὲ ζητοῦντες δικαιωθῆναι ἐν Χριστῷ εὑρέθημεν καὶ αὐτοὶ ἁμαρτωλοί, ἆρα Χριστὸς ἁμαρτίας διάκονος; μὴ γένοιτο. 18 εἰ γὰρ ἃ κατέλυσα ταῦτα πάλιν οἰκοδομῶ, παραβάτην ἐμαυτὸν συνίστημι. 19 ἐγὼ γὰρ διὰ νόμου νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα Θεῷ ζήσω. 20 Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός·


«Ἐγὼ γὰρ διὰ νόμου νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα Θεῷ ζήσω. Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2.19-20). Με αυτή την φράση συνοψίζει ο Απόστολος Παύλος όλα όσα εξηγεί στην επιστολή του προς τους Γαλάτες, η οποία αποτελεί απάντηση στο ερώτημα εάν οι χριστιανοί πρέπει να τηρούν τις εντολές του Μωσαϊκού νόμου. Η αφορμή βέβαια είχε δοθεί από το ζήτημα που είχε προκύψει την εποχή εκείνη, αν δηλαδή οι εξ εθνών χριστιανοί έπρεπε να περιτέμνονται ή όχι. Ο Απόστολος Παύλος δίνει με την επιστολή αυτή μία σαφή και κατηγορηματική απάντηση, η σπουδαιότητα της οποίας οδήγησε την Εκκλησία ώστε να ορίσει αποσπάσματα της προς Γαλάτας επιστολής να διαβάζονται την Κυριακή πριν από την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού και την Κυριακή μετά την Ύψωση.

Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (14-9-2014)

Το σκάνδαλο του Σταυρού 

Α' Κορ. 1.18-24
Ἀδελφοί, ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δὲ σῳζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστι. 19 γέγραπται γάρ· ἀπολῶ τὴν σοφίαν τῶν σοφῶν, καὶ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν ἀθετήσω. 20 ποῦ σοφός; ποῦ γραμματεύς; ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου; οὐχὶ ἐμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου; 21 ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διὰ τῆς σοφίας τὸν Θεόν, εὐδόκησεν ὁ Θεὸς διὰ τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς πιστεύοντας. 22 ἐπειδὴ καὶ Ἰουδαῖοι σημεῖον αἰτοῦσι καὶ Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν, 23 ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν, 24 αὐτοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν.


Εορτάζει σήμερα η αγία μας Εκκλησία την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού και ο απόστολος Παύλος μάς λέει ότι ο λόγος του Σταυρού για τους μεν απολλυμένους είναι μωρία, ενώ για εμάς τους σωζομένους αποτελεί Θεού δύναμη και Θεού σοφία. Και απολλυμένοους ονομάζει εκείνους που δεν έχουν πιστέψει ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο σαρκωθείς Υιός του Θεού και λυτρωτής του κόσμου, και επομένως δεν έχουν γευτεί την χάρη και την χαρά της εν Χριστώ ζωής. Γι αυτό και προσθέτει το προφητικό του Ιερεμία, ότι “θα απωλέσω την σοφία των σοφών και την σύνεση των συνετών θα αθετήσω” (Ιερ. 29.14). Απέναντι δηλαδή στην σοφία του κόσμου αντιπαραβάλει την πίστη, γι αυτό και καταλήγει λέγοντας ότι επειδή οι μεν Ιουδαίοι επιζητούν κάποιο θαύμα, ενώ οι εθνικοί φιλόσοφοι αναζητούν την σοφία, εμείς κηρύττουμε Χριστόν εσταυρωμένο, ο οποίος για τους μεν Ιουδαίους είναι σκάνδαλο και για τους εθνικούς μωρία, για όσους όμως από αυτούς έχουν κληθεί και πιστέψει είναι Θεού δύναμη και Θεού σοφία.

Kυριακή προ της Υψώσεως (7-9-2014)

Το καύχημα του Σταυρού

Γαλ. 6, 11-17
Ἀδελφοί, ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί. 12 ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται. 13 οὐδὲ γὰρ οἱ περιτετμημένοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται. 14 Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι' οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ. 15 ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις. 16 καὶ ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ' αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ τοῦ Θεοῦ. 17 Τοῦ λοιποῦ κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω· ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματί μου βαστάζω.

Κυριακή προ της Yψώσεως του τιμίου Σταυρού σήμερα, και ο απόστολος Παύλος φέρνει ενώπιόν μας ένα δίλημμα που προέκυψε στην εποχή του, εάν δηλαδή οι χριστιανοί πρέπει να περιτέμνονται ή όχι. Το ζήτημα αυτό, όσο απλό κι αν φαίνεται, στην ουσία διαπραγματεύεται το ερώτημα εάν και κατά πόσον οι χριστιανοί οφείλουν να εφαρμόζουν τις εντολές του νόμου, δηλαδή της Παλαιάς Διαθήκης. Και τούτο, επειδή οι εξ ιουδαίων χριστιανοί της εποχής εκείνης θεωρούσαν ότι, εφόσον ο Χριστός δεν ήρθε να καταλύσει τον νόμο αλλά όπως είπε ο ίδιος* να τον τελειοποιήσει, έπρεπε και οι εξ εθνών χριστιανοί να περιτέμνονται, τηρώντας την θεμελιώδη διάταξη του Μωσαϊκού νόμου. Μάλιστα, όπως εξηγεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, πολλοί ισχυρίζονταν ότι και ο απόστολος Παύλος ήταν υπέρ αυτής της απόψεως.

Αγ. Ιωάνου Χρυσοστόμου: Λόγος εἰς Πέτρον τόν ἀπόστολον καί Ὴλίαν τόν προφήτην (Μέρος Γ')

PG 50, 735 εξ.
(Απόδοση στη Νεοελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας)

Μέρος Α'
Μέρος Β'

γ. Σήμερα δε γι αυτό βγήκα να πω τον λόγο υπέρ αυτών (ΣτΜ: εννοεί τον Πέτρο και τον Ηλία), ότι δηλαδή γι αυτό δεν έγινε άγγελος ιερέας, αλλά άνθρωπος (γεννημένος) από άνθρωπο, ώστε να μη θανατώνονται από αναμάρτητο εκείνοι που αμαρτάνουν. Γιατί εάν ο ιερεύς ήταν άγγελος που δεν αμαρτάνει, θα τιμωρούσε ακαριαία εκείνους που αμαρτάνουν· αλλά γι αυτό έγινε άνθρωπος, ώστε να γνωρίζει μαζί με τον ομοιοπαθή, παίρνοντας υπόμνηση για τους ομόφυλους από τα δικά του πάθη. Έπειτα είπαμε ότι και τους μεγάλους, στους οποίους έμελλε να εμπιστευθεί πολύν λαό, συγχώρησε να υποπέσουν στην αμαρτία και τους έδωσε την συγγνώμη, ώστε μετά ταύτα να να γίνουν και αυτοί φιλανθρωπότεροι από αυτά που παιδεύτηκαν. Και προέβαλλα τον Απόστολο Πέτρο, ο οποίος συγχωρέθηκε μεν να αμαρτήσει, με την μετάνοια δε να εξαλείψει την αμαρτία εξαιτίας της φιλανθρωπίας του Θεού. Έλα όμως να επανέλθουμε στον Ηλία, και να δείξουμε το πέλαγος των κατορθωμάτων του, γιατί ο Θεός μεν θέλησε να δείξει φιλανθρωπία, ο Ηλίας όμως δεν έγινε φιλάνθρωπος· και ήθελε (ο Θεός) να δώσει βροχή, αλλά επιζητούσε την παράκληση του δούλου Του. Τι συνέβη λοιπόν; Παρήλθε ο Ηλίας όλον τον δρόμο και ήλθε στα Σάρεφθα της Σιδώνας και είδε κάποια γυναίκα χήρα να μαζεύει ξύλα. Βλέπε όμως την φιλοσοφία και την πίστη του Ηλία. Πάλι άλλο πέλαγος αρετής τον διαδέχτηκε.

Αγ. Ιωάνου Χρυσοστόμου: Λόγος εἰς Πέτρον τόν ἀπόστολον καί Ὴλίαν τόν προφήτην (Μέρος Β')

PG 50, 735 εξ.
(Απόδοση στη Νεοελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας)

Μέρος Α'

β. Γιατί όμως αφού στάθηκα μέχρι τον Πέτρο ανέλυσα την υπόθεση ότι είναι τέτοια, και δεν ανεβαίνω με λίγα λόγια και σε άλλο πρόσωπο; Φέρε μου στο μέσον· και εννοώ τον Ηλία, τον προφήτη εκείνο, τον επίγειο άγγελο και επουράνιο άνθρωπο, εκείνον που βάδιζε κάτω και κρατούσε τα ουράνια ηνία, τον τρίμετρο άνθρωπο και βαδίζοντα στα ύψη, εκείνον που πέταξε μέχρι τις αψίδες του ουρανού, τον ταμία των υδάτων, του οποίου η γλώσσα έγινε θησαυρός των υδάτων και κλειδί των ουρανών· ο πτωχός και πλούσιος, ο απλούς και φιλόσοφος, πτωχός μεν επειδή δεν είχε τίποτα, πλούσιος δε επειδή στην γλώσσα του κατείχε τα σύννεφα της βροχής. Και αυτός ήταν επίσης απότομος προς τους αμαρτάνοντας ούτως ώστε να ευχηθεί κάποτε να μη βρέξει· και τι λέει; “Ζει Κύριος”, λέει, “αν βρέξει παρεκτός αν το πω εγώ” (Βλ. Α' Βασιλ. 17 εξ.).

Αγ. Ιωάνου Χρυσοστόμου: Λόγος εἰς Πέτρον τόν ἀπόστολον καί Ἠλίαν τόν προφήτην (Μέρος Α')

PG 50, 735 εξ.

(Απόδοση στη Νεοελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας )

α. Λίγοι μαζευτήκαμε σήμερα· άραγε ποιο το αίτιο; Μνήμη μαρτύρων επιτελούμε και κανείς δεν μάς συνάντησε. Μήπως η απόσταση του δρόμου υπέβαλε την ραθυμία; Αλλά πολύ περισσότερο τους εμπόδισε η ραθυμία, όχι η απόσταση του δρόμου. Γιατί όπως τον ενάρετο και με ζωηρή προαίρεση δεν δύναται τίποτα να τον εμποδίσει, έτσι και τον ράθυμο και πεπτωκότα όλα μπορούν να τον εμποδίσουν. Οι μάρτυρες έχυσαν το αίμα τους υπέρ της αληθείας, και συ δεν καταφρονείς ούτε την βραχεία οδό; Εκείνοι απέθεσαν το κεφάλι τους για τον Χριστό, και συ δεν θέλεις να συναντηθείς έξω από την πόλη για τον Δεσπότη; Ο Δεσπότης για σένα πέθανε, και συ τεμπελιάζεις γι αυτόν; Μνήμη μαρτύρων και συ τεμπελιάζεις και ξάπλωσες; Πρέπει να έλθεις και να δεις τον διάβολο νικημένο και τον μάρτυρα νικητή και τον Θεό να δοξάζεται και την Εκκλησία να στεφανώνεται. Αλλά η πρόφαση αυτών είναι η εξής: Είμαι αμαρτωλός, λέει, και δεν δύναμαι να προσέλθω. Επειδή ακριβώς είσαι αμαρτωλός, έλα για να μη εκπέσεις από την δικαιοσύνη. Πες μου, ποιος άνθρωπος είναι αναμάρτητος; Αλλά γι αυτό (υπάρχει) θυσία και Εκκλησία, γι αυτό προσευχές και νηστείες, επειδή είναι πολλά τα τραύματα της ψυχής· και γι αυτό υπάρχουν τα ενάντια σε αυτά φάρμακα, και για το καθένα από τα τραύματα της ψυχής κατασκευάστηκε το κατάλληλο φάρμακο. Έχεις την Εκκλησία που προσφέρει θυσίες, τις ευχές των Πατέρων, την χορηγία του Αγίου Πνεύματος, τις μνήμες των μαρτύρων, τη σύναξη των αγίων, και πολλά παρόμοια τα οποία δύνανται να σε ανακαλέσουν από την αμαρτία στην δικαιοσύνη· δεν προσήλθες σε προσευχή (μνήμης) μαρτύρων, ποια συγγνώμη έχεις; Δεν μεσολαβεί κανένα κακό και εμποδίστηκες από την κοινωνία με τους μάρτυρες; Αλλά σε κράτησε φροντίδα βιοτική; Ακόμη μεγαλύτερο το έγκλημα. Δεν δάνεισες μικρή ώρα στον Θεό, για να λάβεις ολόκληρη ημέρα;

«Συ τις ει ο κρίνων αλλότριον οικέτην;» (Ρωμ. 14,4)

Ταμπέλες γέμισαν οι δρόμοι, οι πόλεις, τα χωριά. Κάποτε ήταν ελάχιστες, "οδοδείκτες" τις έλεγαν, γιατί έδειχναν το δρόμο στους διαβάτες. Άντε και μερικές στήλες, να θυμίζουν γεγονότα και πρόσωπα του ένδοξου παρελθόντος. Σήμερα έχει γεμίσει ο τόπος. Πινακίδες κάθε είδους στολίζουν τους δρόμους και τα καταστήματα, και μέσα σε τούτη την πολυφωνία προσπαθούν να προσελκύσουν τους εκάστοτε "πιστούς", προβάλλοντας συχνά παραπλανητικές πληροφορίες για το διαλαλούμενο. Υπάρχουν ωστόσο και ταμπέλες αόρατες, αυτές που κολλάμε πάνω μας και κυρίως στους άλλους. Ταμπέλες στην πλειονότητά τους ψεύτικες, τις οποίες κατεργάζεται ο εθελοτυφλών εγωισμός μας.

Ο έλεγχος της αμαρτίας κατά τον Μ. Φώτιο

«Καὶ μὴ συγκοινωνεῖτε. ἔργα σκότους» είπε, ονομάζοντας γενικά κάθε αμαρτία. Και γιατί, θα πεις, δεν ανέφερε κάθε μια από αυτές τις πράξεις με το όνομά της; Επειδή και μόνο με το να τις αναφέρει γεμίζει από αισχρότητα ακόμα κι αυτός που τις απαριθμεί. Αλλά έτσι (να) «ἐλέγχετε» λέει, αντιπαραθέτοντας τον δικό σας βίο. Γιατί δεν λέω τίποτα όταν ελέγχω αυτούς απαριθμώντας τις πράξεις τους και ντροπιάζοντάς τους – επειδή γνωρίζω ότι οι μεγάλοι κι ενάρετοι θεωρούν ως αισχρότητα και την μνημόνευση αυτών – γιατί, λέγω, πολύ περισσότερο θα ελεγχθούν όταν λάμψουν οι αρετές μέσα από τα έργα μας, παρά εάν κάποιος με τα λόγια τούς ανακάλυπτε. Αλλά όλα τα έργα αυτών ελέγχονται πολύ περισσότερο από το φως του δικού μας βίου και αποκαλύπτονται και φανερώνονται, και όταν φανερωθούν φωτίζονται και μεταβαίνουν και μεταποιούνται προς το καλύτερο, διότι η φανέρωση των κρυφών (αμαρτημάτων) μέσα από την ενάρετη πολιτεία, προτρέπει σε επίγνωση, και η επίγνωση με τη σειρά της γίνεται αρχή επιστροφής, κι αυτή πάλι καταλήγει στην εργασία της αρετής, η οποία είναι «φῶς», και πρόξενος εκείνου του φωτός (που αναφέραμε). Και πάλι (είναι) φως, επειδή αφού πρώτα τυφλώσει τα δικά μας πάθη, καταφωτίζει το ηγεμονικό και το κάνει να βλέπει την ασχημοσύνη και την αισχρότητα και την ασχήμια της αμαρτίας.

Μὴ ἀθετήσωμεν τὴν κλῆσιν ἡμῶν

Ελάτε λοιπόν αδελφοί, όσοι έχουμε λάβει το όνομα της πίστεως και αξιωθήκαμε να ονομαζόμαστε λαός του Χριστού, ας μη αθετήσουμε την κλήση μας μήτε να καταλερώσουμε την πίστη μας με άτοπα έργα. Δεν αρκεί μόνο να λέγεται ότι κάποιος είναι πιστός, αλλά ας κάνουμε έμπρακτα φανερή την πίστη μας. Γιατί, λέει, ένας πατέρας είχε δυο γιους και είπε στον ένα «πήγαινε, να δουλέψεις στο αμπέλι». Αυτός μεν υποσχέθηκε, όμως δεν εκπλήρωσε την υπόσχεση. Έπειτα λέει στον άλλο. Εκείνος αρνήθηκε μεν με τα λόγια, αλλά έφερε εις πέρας το έργο για το οποίο έλαβε εντολή. Και κατηγορείται βέβαια ο πρώτος, ενώ ο δεύτερος καλολογείται.

Αστερίου Ξενοπολίτου, περί τοῦ Χριστόν ὁμολογοῦντος

Μοναχοί τρεῖς συνεζήτουν περί πίστεως, και ὁ μέν εἶς ἑαυτόν ἐκάλει ζηλωτήν, τόν δέ ἔτερον οἰκουμενιστήν, ὁ δέ ἑαυτόν μέν ἑνωτικόν, τόν δέ πρῶτον φονταμενταλιστήν. Ὁ δέ τρίτος ὲσιώπα. Στραφέντες οὖν ἀμφότεροι ἠρώτουν αὐτόν, σύ τί περί σοῦ λέγεις; Ὁ δέ Χριστοῦ, φησιν, εἰμί, φρονῶ δέ ὄτι οὐκ ἔξεστι ἑαυτούς ἄλλως χαρακτηρίζειν, σχίζοντες τό σῶμα τοῦ Σωτῆρος, ἀλλά δεῖ πάντας σκοπεῖν ἀξίως περιπατῆσαι τῆς κλήσεως ἧς ἐκλήθημεν, μετὰ πάσης ταπεινοφροσύνης καὶ πρᾳότητος, μετὰ μακροθυμίας, ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ, σπουδάζοντες τηρεῖν τὴν ἑνότητα τοῦ Πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης. Οὗτοι δέ ἐλοιδόρουν αὐτόν μεμφόμενοι, ὁ μέν ζηλωτής ὡς οὶκουμενιστήν εἶναι λέγων, ὁ δέ ἑνωτικός ὡς φονταμενταλιστήν .

Η τιμή προς τους Αγίους, τις εικόνες και τα τα ιερά τους λείψανα

Η τιμή και η προσκύνηση των αγίων, η σχέση των πιστών με τις ιερές τους εικόνες και τα άγια λείψανα, αλλά και αυτός ο τρόπος με τον οποίο τους επικαλούμαστε και πιστεύουμε στην μεσιτεία τους προς τον Θεό και λαμβὰνουμε τις θείες δωρεές, αποτελεί ένα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά της Ορθοδοξίας, μιας που οι Ρωμαιοκαθολικοί περιορίζουν τις ως άνω εκδηλώσεις στο πρόσωπο της Παναγίας, ενώ οι Προτεστάντες τις απορρίπτουν συλλήβδην. Ένα από τα αρχαιότερα κείμενα, το οποίο μάλιστα αποτυπώνει με ευσύνοπτο τρόπο την ορθόδοξη θεολογία αναφορικά με το ζήτημα, διατυπώνει με ενάργεια ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης στην ομιλία του στον Άγιο μεγαλομάρτυρα Θεόδωρο, το οποίο παρουσιάζουμε σε νεοελληνική απόδοση, ενώ ακολουθεί και το πρωτότυπο κείμενο.

Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί (μέρος B΄)

Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Όμιλία ζ΄ εἰς τούς Μακαρισμούς

PG 44, 1277-1292

Απόδοση στη Νέα Ελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας

Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί· ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται (Ματθ. 5,9)

Μέρος Α'

Και ας μη εξετάζει πολύ ο λόγος το βάθος της θεωρίας, μιας που και το πρόχειρο νόημα μάς αρκεί για να αποκτήσουμε το αγαθό. Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί. Ο λόγος αυτός χαρίζει την θεραπεία σε πολλές ασθένειες, περικλείοντας τα επί μέρους σε τούτη την περιληπτική και γενικότερη λέξη· ας εννοήσουμε πρώτα τί είναι η ειρήνη. Τι άλλο, παρά κάποια αγαπητική διάθεση προς τον συνάνθρωπο; Τι λοιπόν νοείται αντίθετο της αγάπης; Μίσος, οργή, θυμός, φθόνος, μνησικακία, υποκρισία, η συμφορά του πολεμου. Βλέπεις ποίων και πόσων ασθενειών φάρμακο είναι η μία λέξη; Γιατί η ειρήνη αντικαθιστά εντελώς καθένα από τα παραπάνω δεινά, και τα εξαφανίζει με την παρουσία της. Και όπως η ασθένεια εξαφανίζεται όταν αποκαθίσταται η υγεία, και το σκοτάδι διαλύεται όταν εμφανιστεί το φως, έτσι ακριβώς και όταν λάμψει η ειρήνη, διαλύονται όλα τα πάθη που συνίστανται στο αντίθετό της. Και δε νομίζω πως είναι απαραίτητο να εξηγήσω ο ίδιος με τον λόγο το πόσο αγαθό είναι τούτο, αλλά συ αναλογίσου με τον εαυτό σου πώς είναι ο βίος εκείνων που τρέφουν υποψία και μίσος μεταξύ τους, στους οποίους οι μεν συναναστροφές είναι κακότροπες, τα πάντα δε των άλλων είναι γι' αυτούς αποκρουστικά, τα δε στόματα σιωπηλά και τα βλέμματα γυρισμένα και τα αφτιά βουλωμένα στην φωνή του μισούντος και μισουμένου. Αγαπούν, επιπλέον, οτιδήποτε δεν αγαπούν οι γύρω τους, και τουναντίον μισούν ό,τι για τον άλλο είναι ευχάριστο και αγαπητό. Επομένως, όπως τα πιο ευωδιαστά αρώματα με την δική τους αύρα γεμίζουν τον αέρα γύρω τους, έτσι θέλει (ο Κύριος) να είσαι περιεκτικός της ειρήνης στο έπακρο, ώστε ο βίος σου να αποτελεί θεραπεία της ασθένειας των άλλων.

Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί (μέρος Α΄)

Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Όμιλία ζ΄ εἰς τούς Μακαρισμούς
PG 44, 1277-1292

Απόδοση στη Νέα Ελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας 

Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί· ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται (Ματθ. 5,9)

Κατά την ανέγερση της σκηνής του μαρτυρίου, την οποία ο νομοθέτης (Μωυσής) κατασκεύασε σύμφωνα με το σχέδιο που του έδωσε ο Θεός επάνω στο όρος, όλα βέβαια ήταν ιερά και άγια, το καθένα από μόνο του, από όσα περικλείονταν εντός της σκηνής, ωστόσο το πλέον εσωτερικό μέρος ήταν άβατο και ονομάζονταν Άγιο των αγίων, θέλοντας με τούτη την επιτακτική ονοματοδοσία να γίνει φανερό, κατά τη γνώμη μου, ότι μετείχε κι εκείνο της αγιότητας αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο όπως όλα τα άλλα, αλλά όσο διέφερε το αφιερωμένο (στη λατρεία του Θεού) και το άγιο από το κοινό και βέβηλο, άλλο τόσο καθαρότερο και ιερότερο ήταν εκείνο το άδυτο από τα άγια που το περιέβαλαν. Θεωρώ λοιπόν κι εγώ, κατά τον ίδιο τρόπο, ότι από τους μακαρισμούς που φανερώθηκαν σε εμάς σε τούτο το όρος, όλοι μεν είναι ιεροί και άγιοι ο καθένας από μόνος του, όσοι έχουν διατυπωθεί από την πρόνοια του Λόγου του Θεού, αυτός εδώ όμως που έχουμε μπροστά μας είναι άδυτος όντως, και Άγιος αγίων. Διότι αν δεν υπάρχει μεγαλύτερο αγαθό από το να δει κανείς τον Θεό, το να γίνει υιός του Θεού βρίσκεται πάντως πάνω από κάθε καλή κληρονομιά. Και ποιο είναι το περιεχόμενο αυτών των λέξεων; ποιος μπορεί να συνοψίσει με τη σημασία των ονομάτων την δωρεά αυτής εδώ της επαγγελίας; Ακόμα κι αν κανείς το αντιληφθεί με τον νου, πολύ πιο πάνω από αυτό βρίσκεται το δηλούμενο, κι αν ακόμα ονομάσεις την επαγγελία αυτού του μακαρισμού ως αγαθό ή τίμιο ή υψηλό, αυτό που υποδηλώνει είναι περισσότερο και από την σημασία των λέξεων: επιτυχία πάνω από κάθε ευχή, δώρο πάνω από κάθε προσδοκία, χάρις πάνω από την φύση.

Κλητοί εις ενότητα

Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς ἐγὼ ὁ δέσμιος ἐν Κυρίῳ, ἀξίως περιπατῆσαι τῆς κλήσεως ἧς ἐκλήθητε, μετὰ πάσης ταπεινοφροσύνης καὶ πρᾳότητος, μετὰ μακροθυμίας, ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ, σπουδάζοντες τηρεῖν τὴν ἑνότητα τοῦ Πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης.

(Ἐφεσ. δ΄ 1-3)

     Στην μακραίωνη ιστορία της, η Εκκλησία υπήρξε ορφανή μόλις δέκα μέρες: από την Ανάληψη μέχρι την Πεντηκοστή, οπότε «άλλον Παράκλητο» έπεμψε ο Κύριος, καλών πάντας εις ενότητα και μένων μεθ' ημών έως της συντελείας του αιώνος. Επ' αυτού δεν τίθεται αμφιβολία. Ζητούμενο αποτελεί το να βαδίσουμε εντός της κλήσεως αυτής, και μάλιστα αξίως.

Η ενότητα του πνεύματος

Τί ἐστιν ἑνότης πνεύματος; Καθάπερ ἐν σώματι πνεῦμά ἐστι τὸ πάντα συνέχον, καὶ ἕν τι ποιοῦν τὸ ἐν διαφόροις ὂν μέλεσιν· οὕτω δὴ καὶ ἐνταῦθα. Διὰ γὰρ τοῦτο τὸ πνεῦμα ἐδόθη, ἵνα τοὺς γένει καὶ τρόποις διαφόροις διεστηκότας ἑνώσῃ. Ὁ γὰρ γέρων καὶ ὁ νέος, ὁ πένης καὶ ὁ πλούσιος, ὁ παῖς καὶ ὁ ἔφηβος,ἡ γυνὴ καὶ ὁ ἀνὴρ, καὶ πᾶσα ψυχὴ ἕν τι γίνεται, καὶ μᾶλλον ἢ εἰ σῶμα ἓν ἦν. Ταύτης γὰρ τῆς συγγενείας πολλῷ μείζων ἐκείνη, καὶ πλείων ἡ ἀκρίβεια τῆς ἑνώσεως. Ἡ γὰρ τῆς ψυχῆς συνάφεια ἀκριβεστέρα ἐστὶν, ὅσῳ καὶ ἁπλῆ καὶ μονοειδής ἐστι. Πῶς δὲ αὕτη φυλάττεται; Ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης.

Ὅτι οὐ μόνος μοναχός εστι

Μοναχός μόνος μένων οὐ μένει μόνος,

μόνῳ μυσταγωγούμενος Θεῷ τρισυποστάτω,

μονήν ποιοῦντι μυστικήν ἔνδον ἐν τῇ καρδίᾳ.

Μετά τοῦ κόσμου κοινωνός, ἀγγελικῶς διάγει, 

ἕνεκα γοῦν τῆς εὐχῆς προκρίνων ἠσυχίαν

μετανοεῖ ὡς ἑαυτός ἁμαρτωλός ὤν μόνος,

ὄνομα δέ Ἰησοῦ μανθάνει ἀεί λέγειν 

μαστίζων τόν μισόκαλον, στενάζων ἐκ καρδίας, 

μετάνοιαν ποιούμενος ὑπέρ βροτῶν ἁπάντων.

Αστερίου Ξενοπολίτου, ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

Αστερίου Ξενοπολίτου*, ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ

Εν Χριστώ φίλε και αδελφέ Φιλόθεε, χαίρε εν Κυρίω Αναστάντι

Μου εζήτησες, τον πάνυ ανάξιο, να σου γράψω δυο λόγια πρακτικά σχετικά με τη ζωή μας, ως χριστιανών, ζώντες αναγκαστικά μέσα στον κόσμο, και κληθέντες από τον μη εκ του κόσμου τούτου όντα να είμεθα και ημείς εκτός του κόσμου. Ότι είμαι ανάξιος το γνωρίζεις, μιας που δεν σού διαφεύγει η βιοτή μου, υποκύπτων όμως στην αγάπη σου θα επιχειρήσω να ανασύρω από τον ωκεανό της σοφίας του λόγου του Θεού και των Πατέρων της Εκκλησίας όσα και όπως δύναμαι να ενθυμηθώ, επικαλούμενος παράλληλα την εύνοιά σου διά το ασθενές και θολόν των οματιών μου.

Περί Θεολογίας

«Η πλάκα είναι ότι πάντα το μάθημα το θρησκευτικών ήταν μάθημα απλά πληροφοριακό στα σχολεία. Ήδη τα περισσότερα που διδάσκονται οι θεολόγοι στις ελληνικές σχολές απέχουν ΠΟΡΡΩ απο τη Θεολογία, η οποία όσα χαρτιά και να πάρουμε, δε διδάσκεται.
Η θεολογία είναι βίωμα και από εκεί πηγάζει μετά η έκφρασή της, κι ας χτυπιούνται οι καθηγητές της ότι είναι επιστήμη...

- Μου δίνεις την άδεια να χρησιμοποιήσω τη φράση σου αυτή;

- Γιατί; κρυφό είναι; ή δεν το ξέρουν;
Εδώ ρε παπά 15 χρονών πήγαιναν καλογέρια στο Άγιον Όρος, και γράμματα δεν ήξεραν. Και μπορεί να μη ξέρουν τί είπε ο Καβάσιλας, αλλά άμα τα πετύχαιναν, απλά λέγαν: ναι ναι ναι έτσι είναιιιι...
Ε, και όσο και να διαβάσεις δε θα θεολογήσεις αν δε σου δοθεί, απλά θα αναμασάς λόγια άλλων μέσα από τα βιώματά τους. Όχι;»


(Απόσπασμα από διάλογο με πρόσωπο που ο χριστιανικός καθωσπρεπισμός μας θα απέρριπτε άρδην. Τα μωρά όμως του κόσμου εξελέξατο, ίνα τους σοφούς καταισχύνη, και τους ακκίζοντας αιθεροβάμονας της μεταμοντέρνας θεολογοκουλτούρας)

Ξένος και οικειότερος πάντων

Οι ύμνοι των ακολουθιών της της Μ. Εβδομάδας αποτελούν ένα από τα πλουσιότερα κεφάλαια της όλης υμνογραφίας και μάλιστα διαπνέονται από την ευλογημένη χαρμολύπη, που θεωρεί τον Σταυρό και το Πάθος μέσα από το πρίσμα και την προοπτική της χαράς της Αναστάσεως. Ένας υπέροχος ύμνος είναι και αυτός που ορίζεται να ψάλλεται κατά την περιφορά του Επιταφίου, αν και σήμερα δεν ακούγεται σχεδόν πουθενά, με εξαίρεση κάποια μοναστήρια, μιας που η λιτάνευση του Επιταφίου συνοδεύεται από ερανισμό εκ των Εγκωμίων ή -επί το κοσμικότερον -από μπάντες και κύμβαλα αλαλάζοντα. Τί λέει λοιπόν ο ύμνος αυτός;

Αδίκως υστερούμενος

Ψαλμὸς 22

1 Κύριος ποιμαίνει με καὶ οὐδέν με ὑστερήσει.
2 εἰς τόπον χλόης, ἐκεῖ με κατεσκήνωσεν, ἐπὶ ὕδατος ἀναπαύσεως ἐξέθρεψέ με,
3 τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν. ὡδήγησέ με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ.
4 ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σὺ μετ᾿ ἐμοῦ εἶ· ἡ ράβδος σου καὶ ἡ βακτηρία σου, αὗταί με παρεκάλεσαν.
5 ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν, ἐξεναντίας τῶν θλιβόντων με· ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου, καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον με ὡσεὶ κράτιστον.
6 καὶ τὸ ἔλεός σου καταδιώξει με πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου, καὶ τὸ κατοικεῖν με ἐν οἴκῳ Κυρίου εἰς μακρότητα ἡμερῶν.

Εμείς και ο κόσμος

Παρόλο που πολλοί από εμάς -σαν καλοί χριστιανοί - είμαστε τυπικοί στα καθήκοντά μας, τηρούμε τις εντολές του Θεού, τηρούμε τις διατεταγμένες νηστείες, εκκλησιαζόμαστε, δεν βλάπτουμε τους άλλους ανθρώπους κλπ, μας παρασέρνει συχνά το πνεύμα του κόσμου και ταυτιζόμαστε με αυτό, και νομίζουμε μάλιστα ότι πολλές από τις ιδέες ή τις πρακτικές που έχουμε υιοθετήσει είναι σωστές και χριστιανικές. Άλλο όμως το κοινωνικά αποδεκτό ως σωστό, και άλλο το χριστιανικό: σωστό π.χ. είναι να δώσεις τον κλέφτη στις Αρχές, χριστιανικό να κρύψεις από τις Αρχές τον φονιά του αδερφού σου.

Αφορμή για τα παραπάνω (και για τα επόμενα) μου έδωσε μια κυρία - παιδί της Κατοχής η ίδια όπως είπε - καθώς μοίραζα το αντίδωρο: -Πάτερ, τους 300 που μου κόψανε τη σύνταξη πρέπει να τους αγαπώ; Όταν της εξήγησα πως ο Χριστός παραγγέλλει να αγαπάμε και να ευεργετούμε τους εχθρούς μας*, απόρησε και πρόβαλλε αντιρρήσεις. Απόρησα κι εγώ με την απορία της.

Μια πανοπλία για τη νηστεία (και όχι μόνο)

Κατά την ανάγνωση του αποστολικού αναγνώσματος της Κυριακής της Τυρινής συνήθως περνάμε γρήγορα το πρώτο μέρος της περικοπής και εστιάζουμε την προσοχή μας στο δεύτερο, μιας που συνδέεται άμεσα με τη νηστεία και τα λοιπά. Εξάλλου εμείς είμαστε ηθικοί άνθρωποι, τηρούμε όσα περιγράφουν: «Ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. Ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίταις καὶ ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ, ἀλλ᾿ ἐνδύσασθε τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, καὶ τῆς σαρκὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας» (Ρωμ 13, 12-14).

Σχεδίασμα αυτοκριτικής

Πόσο πραγματικοί χριστιανοί είμαστε και πόσο θρησκόληπτοι;
Μια ομιλία με λόγο κρυστάλλινο, που προσφέρει τροφή για πολλή (περί)σκεψη.