Τό προπατορικό ἁμάρτημα


Εἶναι σέ ὅλους γνωστό τό παράδειγμα τῆς μητέρας, πού γιά νά προστατέψει τό μονάκριβο βρέφος της ἀπό τόν κίνδυνο ἐγκαύματος φέρνει προσεκτικά τό χέρι του πάνω σέ μιά χλιαρή ἑστία. Τοῦτο τό τέχνασμα προέρχεται ἀπό τήν ἄπειρη ἀγάπη της καί τήν ἀγωνία γιά ἐκεῖνο· γιατί δέν ἀντιλαμβάνεται τόν κίνδυνο κι ἐπειδή, ὅσες φορές τοῦ εἶπε «Μή ἐκεῖ, ντζίζ!», ἐκεῖνο, ὡς παιδί, τό ἐκλαμβάνει ὡς παιγνίδι καί τείνει τό χέρι. Καί πάλι, τρέμει καί μόνο στήν ἰδέα ὅτι μπορεῖ ἐκεῖνο νά διαφύγει τῆς προσοχῆς της καί, μέσα στήν ἀθωότητά του, νά βάλει τό χέρι του στή φωτιά.


Αὐτός της ὁ φόβος εἶναι πέρα γιά πέρα ἀληθινός γιατί γνωρίζει, κι ἄν ἀκόμα δέν μπορεῖ νά τό διατυπώσει σωστά, ὅτι ὁ ἄνθρωπος γεννιέται αὐτεξούσιος καί δέν τοῦ ἀρκεῖ ἡ πληροφορία ὅτι κάτι τοῦ εἶναι ἐπιβλαβές, ἀλλά θέλει καί νά τό δοκιμάσει. Γιατί ἐκ τῆς γεύσεως ἔρχεται ἡ γνώση τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ. Καί ἡ ἐπιθυμία γιά γνώση γεννᾶ τήν παρακοή. Αὐτή ἡ ταυτόχρονη μέ τήν γέννηση κάθε ἀνθρώπου ροπή, νά θέλει σέ χρόνο ἀνύποπτο νά κάνει αὐτό τό ὁποῖο τόσο ἡ πληροφορία ὅσο καί ἡ λογική πού διαθέτει διακρίνουν ὡς κακό, δέν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπό τό προπατορικό ἁμάρτημα.


Κι ὅταν λέμε ὅτι τό προπατορικό ἁμάρτημα ἐξαλείφεται μέ τό Βάπτισμα, δέν ἐννοοῦμε τίποτα γιά χρέη κι ἐνοχές, ἀλλά αὐτό: ὅτι ἀποτασσόμαστε τόν σατανᾶ σύν πᾶσι τοῖς ἔργοις αὐτοῦ, μέ πρώτη καί καλύτερη τήν παρακοή· καί συντασσόμαστε μέ τόν Χριστό, μέ τό ἀρχέτυπο τῆς ὑπακοῆς, καί βαπτιζόμαστε στήν τριήμερο ταφή καί στήν Ἀνάσταση τοῦ κυρίου. Θέτουμε, δηλαδή, τό αὐτεξούσιο στήν ὑπηρεσία τοῦ ἀγαθοῦ.



Ευκολότερο είναι να αφανιστεί ο ουρανός και να διαλυθεί η γη, παρά να πάθει κάτι η Εκκλησία. (Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος)

O Καλός Ποιμήν. Τοιχογραφία από την κατακόμβη (2ος-5ος αι.) της Αγ. Πρισκίλλας  στη Ρώμη. Η φωτογραφία είναι δανεισμένη από την wikipedia.


«Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων» [1]. Ποιος ποιμένας στέλνει τα πρόβατα μέσα στους λύκους; Αλλά όταν δει τον λύκο ο ποιμένας, συγκεντρώνει τα πρόβατα· ενώ ο Χριστός το αντίθετο έκανε· τα πρόβατα στους λύκους απέστειλε και δεν φαγώθηκαν από τα θηρία τα πρόβατα, αλλά οι λύκοι μετακινήθηκαν στην ημερότητα των προβάτων. Και για να μην λένε εκείνοι «Πρόβατα είμαστε, και μάς στέλνεις τροφή στους λύκους και τραπέζι στα θηρία;», με μια λέξη περιέβαλε την διάνοιά τους. Δεν είπε «Πηγαίνετε», γιατί δεν τους έστελνε χάρη στη δική τους δύναμη· αλλά «Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς». Ασθενείς εμείς· αλλά δυνατός αυτός που μάς στέλνει.

-Και ποιος είσαι συ;

Γιατί ο Θεός επιτρέπει τις δοκιμασίες;

Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εἰς ἀδριάντας, Ὁμιλία πρώτη, PG 49.23 εξ.



Έχετε ακούσει πολλούς να αναρωτιούνται τα εξής: Γιατί άραγε ο τάδε, παρ' όλο που είναι μετριοπαθής και επιεικής άνθρωπος, καθημερινά σύρεται στα δικαστήρια από κάποιον άλλο παράνομο και πονηρό και υποφέρει μύρια δεινά, και γιατί ο Θεός το επιτρέπει; και για ποιόν λόγο άλλος, αφού συκοφαντήθηκε, πέθανε με άδικο τρόπο; Ο δείνα, λένε, πνίγηκε στη θάλασσα, άλλος τσακίστηκε στον γκρεμό· και πολλούς αγίους έχουμε να αναφέρουμε, σύγχρονούς μας και προγενέστερους, που υπέμειναν πολλές και διάφορες θλίψεις. […]

τῶν ἀγγέλων οὗτος διέστηκεν ὁ χορὸς τῶν ἐπὶ γῆς ᾀδόντων καὶ λεγόντων· Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ͵ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη. ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.




Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Ὑπόμνημα εἰς τόν ἄγιον Ματθαῖον τόν εὐαγγελιστήν, Ὁμιλία ξη’, PG 58.643 εξ.


Τίποτα δεν ωθεί τόσο την κεφαλή και την οδηγεί στον γκρεμό· τίποτα δεν προξενεί με τέτοιο τρόπο να χάσουμε τα μέλλοντα, όσο η προσήλωση σε τούτα τα πρόσκαιρα. Και τίποτα δεν προξενεί την απόλαυση και τούτων και εκείνων, όσο από όλα να προτιμάμε εκείνα. «Ζητεῖτε γὰρ»͵ λέει ο Χριστός͵ «τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ͵ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». Και παρ’ όλο που αν δεν είχαμε την προσοχή μας σε αυτό, δεν έπρεπε ούτε αυτά να επιθυμούμε· τώρα όμως λαμβάνοντας εκείνα, προσλαμβάνουμε και αυτά. Και ούτε με αυτόν τον τρόπο πείθονται κάποιοι, αλλά μοιάζουν με λίθους αναίσθητους, και επιδιώκουν τις σκιές της ηδονής.

Γιατί, τί είναι γλυκύ στον παρόντα βίο; και τί τερπνό; Διότι θέλω με πολύ θάρρος να κάνω διάλογο μαζί σας σήμερα· αλλά κάντε υπομονή, για να μάθετε ότι αυτός ο βίος που μοιάζει καταπιεστικός και επαχθής, των μοναχών λέω και των εσταυρωμένων, είναι πολύ γλυκύτερος και ποθεινότερος από τούτον που φαίνεται ευχάριστος και απαλώτερος. Και μάρτυρες αυτού είστε σείς, που πολλές φορές ζητήσατε να πεθάνετε, μέσα στις περιστάσεις και στις αθυμίες που σάς είχαν κυριεύσει, κι εκείνους μακαρίσατε που είναι στα όρη και στις σπηλιές, που δεν έχουν παντρευτεί και ζούνε τον απράγμονα βίο, και άλλους που ξημεροβραδιάζουν στις τέχνες, άλλους στο στράτευμα, άλλους δε που ζούνε απλά και όπως έτυχε, και επάνω στην [θεατρική] σκηνή και στους χορούς. Διότι κι από εκεί, κι αν ακόμα νομίζουν ότι αναβλύζουν μύριες ηδονές και πηγές ευφροσύνης, γεννιούνται ωστόσο μύρια και πικρότερα βέλη. Γιατί, αν κάποιος κυριευθεί από έρωτα για καποιο από τα κορίτσια που χορεύουν εκεί, θα υποστεί ταλαιπωρίες χειρότερες από μύριες εκστρατείες και εξορίες, ζώντας χειρότερα από κάθε πόλη σε πολιορκία.

Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου



«Μὴ προσευξώμεθα φαρισαϊκῶς, ἀδελφοί· ὁ γὰρ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ταπεινωθῶμεν ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, τελωνικῶς διὰ νηστείας κράζοντες· Ἱλάσθητι ἡμῖν ὁ Θεός, τοῖς ἁμαρτωλοῖς».

Με τον όμορφο αυτόν ύμνο, αγαπητοί μου αδελφοί, που ψάλλαμε χτες στον Εσπερινό και σήμερα το πρωί, λίγο πριν τη Δοξολογία και την έναρξη της Θείας Λειτουργίας, συνοψίζει η αγία μας Εκκλησία την περικοπή του Ευαγγελίου που ακούσαμε νωρίτερα, και μάς εισάγει στο βαθύτερο νόημα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, στην οποία σε λίγες ημέρες, συν Θεώ, θα εισέλθουμε. Και το κύριο έργο της Σαρακοστής, όπως μάς λέει, δεν είναι η νηστεία αλλά η προσευχή. Γιαυτό και ο ύμνος, όπως άλλωστε και ο Χριστός διηγούμενος την παραβολή, επικεντρώνεται στον τρόπο της προσευχής.

Η σύναξις του Αγ. Ιωάννου του Προδρόμου (Ιω. Α’ 29-34)


Μικρογραφία από το Μηνολόγιο του Βασιλείου του Β' (11ος αι)


Ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής και Πρόδρομος, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι ο πρώτος που δημόσια ομολογεί και διακηρύσσει στον κόσμο ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού. Η διήγηση της σημερινής ευαγγελικής περικοπής, όπως ερμηνεύει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, έλαβε χώρα μετά την βάπτιση του Κυρίου και μάλιστα αφού επέστρεψε από την τεσσαρακονθήμερη νηστεία που πραγματοποίησε στην έρημο. Εκεί, λοιπόν, στις όχθες του ποταμού Ιορδάνη, εν μέσω του πλήθους που προσερχόταν για να βαπτιστεί και να ακούσει το κήρυγμά του, βλέπει ο Ιωάννης τον Ιησού να έρχεται προς αυτόν και λέει: «Ιδού, αυτός είναι ο αμνός του Θεού, ο οποίος σηκώνει την αμαρτία όλου του κόσμου. Αυτός είναι για τον οποίο είπα οτι έρχεται μετά από εμένα άνθρωπος, ο οποίος προηγείται εμού, γιατί υπάρχει πριν από εμένα».